«Τα μυαλά φτιάχτηκαν για να φυσούν» – Τομ Ρόμπινς ραντεβού στον πλανήτη σου

«Θα ήθελα ένας αναγνώστης όταν τελειώνει ένα από τα βιβλία μου, να είναι στην κατάσταση που θα ήταν μετά από μια ταινία του Φελίνι ή μια συναυλία των Grateful Dead».
Ο Τομ Ρόμπινς δεν μπορεί να πεθάνει. Έφυγε απλά στα 92 του για τον κόσμο που έχει ο ίδιος φτιάξει. Εκείνον τον εμμονικά φανταστικό, ποτισμένο με LSD, εξωφρενικούς χαρακτήρες, αντικουλτούρα και μανιακές μεταφορές.
Ο Ρόμπινς αμφισβητεί τα πάντα με αναρχικό χιούμορ. Αμφισβητεί ό,τι ξέρουμε και ψάχνει την απόλυτη ελευθερία: «Αυτό που προσπαθώ να κάνω, μεταξύ άλλων, είναι να συνδυάσω τη φαντασία και την πνευματικότητα, τη σεξουαλικότητα, το χιούμορ και την ποίηση σε συνδυασμούς που δεν έχουν ξαναδεί ποτέ στη λογοτεχνία. Και θα ήθελα ένας αναγνώστης όταν τελειώνει ένα από τα βιβλία μου, να είναι στην κατάσταση που θα ήταν μετά από μια ταινία του Φελίνι ή μια συναυλία των Grateful Dead».
Συνταρακτικά, ακαταλαβίστικα ανατρεπτικός
- Στο «Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν» ένα ωραίο κορίτσι η Σίσσυ, με τεράστιους αντίχειρες, τρομακτικούς αλλά και παράξενα γοητευτικούς κάνει οτοστόπ, ένας μεγιστάνας των καλλυντικών, αυτοαποκαλείται κόμισσα, ένα ράντζο με καουμπόισσες, που η ενασχόλησή τους με τα πιστόλια και τα γελάδια δεν τις στερεί από τη θηλυκότητά τους και ένας ερημίτης ψευτο-ινδιάνος που λατρεύει τις γυναίκες και τους τηγανιτούς κροταλίες συνυπάρχουν.
- Στο «Αγριεμένοι Ανάπηροι Επιστρέφουν από Καυτά Κλίματα», ο Σουίτερς είναι μια αντίφαση για όλες τις εποχές: ένας αναρχικός που δουλεύει για την κυβέρνηση, ένας ειρηνιστής που κουβαλάει όπλο, ένας χορτοφάγος που τρώει σάλτσα από χοιρινό, ένας μάγος του κυβερνοχώρου που σιχαίνεται τα κομπιούτερ, ένας χειμαρρώδης μπον βιβέρ που μπορεί ξαφνικά να γίνει ένας μυγιάγγιχτος σιχασιάρης, ένας άνθρωπος που, αν και είναι λάτρης της αθωότητας, καίγεται να ξεπαρθενέψει την ανήλικη ετεροθαλή αδελφή του (για να ερωτευτεί μετά εξίσου παράφορα μια καλόγρια δέκα χρόνια μεγαλύτερή του).
- Στον «Χορό των Εφτά Πέπλων» μια κονσέρβα φασόλια φιλοσοφεί, ένα κουταλάκι του γλυκού τα χάνει, μια νεαρή σερβιτόρα κυριαρχεί στο καλλιτεχνικό στερέωμα της Νέας Υόρκης κι ένας βίαιος οξυγονοκολλητής, που δεν σηκώνει πολλά πολλά, ανακαλύπτει τον χαμένο θεό της Παλαιστίνης.
- Ο «Τρυποκάρυδος» εκτυλίσσεται μέσα σ’ ένα πακέτο τσιγάρα Κάμελ. Αποκαλύπτει το σκοπό της σελήνης, εξηγεί τη διαφορά ανάμεσα στους κακοποιούς και τους παράνομους, εξετάζει τη διαμάχη ανάμεσα στο δεσμευμένο σοσιαλιστή και το ρομαντικό ατομικιστή, ζωγραφίζει το πορτραίτο μιας σύγχρονης κοινωνίας με ζάπλουτους Άραβες, εξόριστους βασιλιάδες και εγκυμονούσες μαζορέτες.
- Στο «Αμάντα, το Κορίτσι της Γης», το μουμιοποιημένο, μη αναστημένο σώμα του Ιησού κλάπηκε από το Βατικανό και κατέληξε σε ένα περίπτερο χοτ-ντογκ στις βορειοδυτικές ΗΠΑ.
- Στο «Άρωμα του Ονείρου» ένας άντρας πέφτει να κατεβαίνει «σαν ένα σάκο μετεωρίτες που απευθύνονται ειδικά στη βαρύτητα». ένα έπος που αρχίζει στα δάση της αρχαίας Βοημίας και δεν τελειώνει παρά απόψε, στις εννιά η ώρα το βράδυ (ώρα Παρισιού). Είναι, ακόμη ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα με ήρωα έναν επιστάτη που έχει χάσει ένα μπλε μπουκάλι, ένα μπουκάλι πολύ παλιό που έχει χαραγμένη πάνω του την εικόνα ενός θεού με κέρατα τράγου
Ο ίδιος έχει εξηγήσει τον τρόπο του ενώ έκανε κριτική για μια συναυλία των Doors του 1967: «Έσπασε την κλειδαριά στο γλωσσικό κουτί μου και έσπασε την τελευταία από τις λογοτεχνικές μου αναστολές. Όταν διάβασα τις παραγράφους που είχα γράψει εκείνο τα μεσάνυχτα, εντόπισα μια ευκολία, μια ελευθερία έκφρασης, μια σύνταξη ταυτόχρονα άγρια και ακριβή». Γλωσσοπλάστης και ευφυής έφτιαξε λέξεις και εκφράσεις και του άρεσε να «υπενθυμίζει στον αναγνώστη και στον συγγραφέα ότι η γλώσσα δεν είναι το γλάσο, είναι η τούρτα».
Τα μυθιστορήματά του έχουν δυνατές γυναίκες, γεγονός που μας έκανε να τον αγαπήσουμε ακόμα περισσότερο. Σε αυτό συνέβαλε και το λογοτεχνικό κατεστημένο, που ποτέ δεν τον κατάλαβε. Οι κριτικοί είπαν ότι οι πλοκές του ήταν τυποποιημένες και το στιλ του υπερβολικό. Δεν πειράζει τον καταλάβαμε εμείς.
Η ζωή του
Γεννημένος στο Μπλόουινγκ Ροκ της Βόρειας Καρολίνας, ο Ρόμπινς μεγάλωσε εκεί και στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, σε μια οικογένεια που κάποτε περιέγραψε ως «κάπως μια νότια βαπτιστική έκδοση των Simpsons». Ο ίδιος έχει πει ότι υπαγόρευε ιστορίες στη μητέρα του σε ηλικία πέντε ετών και ανέπτυξε τις συγγραφικές του δεξιότητες στο Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον και Λι στη Βιρτζίνια, δουλεύοντας στη σχολική εφημερίδα με τον Τομ Γουλφ. Εργάστηκε ως συντάκτης, ρεπόρτερ και κριτικός για εφημερίδες στο Ρίτσμοντ και το Σιάτλ , όπου μετακόμισε τη δεκαετία του 1960 αναζητώντας μια πιο προοδευτική ατμόσφαιρα από αυτή που πρόσφερε ο Νότος.
Τα βιβλία του
- Another Roadside Attraction (Αμάντα, το Κορίτσι της Γης) – 1970
- Even Cowgirls Get the Blues (Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν) – 1976
- Still Life with Woodpecker (Τρυποκάρυδος) – 1980
- Jitterbug Perfume (Το Άρωμα του Ονείρου) – 1984
- Skinny Legs and All (Ο Χορός των Εφτά Πέπλων) – 1990
- Half Asleep in Frog Pajamas (Μισοκοιμισμένοι μες στις Βατραχοπιτζάμες μας) – 1994
- Fierce Invalids Home from Hot Climates’ (Αγριεμένοι Ανάπηροι Επιστρέφουν από Καυτά Κλίματα) – 2000
- Villa Incognito – 2003
- Wild Ducks Flying Backward (Αγριόπαπιες πετούν ανάστροφα) – 2005, συλλογή από άρθρα, κριτικές, ποιήματα κλπ.
- B is for beer – 2009
- Tibetan Peach Pie: A True Account of an Imaginative Live (Θιβετιανή Ροδακινόπιτα: Η Αληθινή Αφήγηση μιας Ευφάνταστης Ζωής) – 2014
Αποχαιρετισμός
Ο Ρόμπινς είχε τρία παιδιά με τη γυναίκα του, Αλέξα. Εκείνη ανακοίνωσε το φευγιό του γράφοντας: «Ήταν περιτριγυρισμένος από την οικογένειά του και τα πιστά του κατοικίδια. Σε όλα αυτά τα δύσκολα τελευταία κεφάλαια, ήταν γενναίος, αστείος και γλυκός. Ζήτησε να τον θυμούνται οι άνθρωποι διαβάζοντας τα βιβλία του».
Μα ξεχνιούνται άνθρωποι σαν εσένα;
Διαβάστε επίσης:
«Τα ημερολόγια των τρελών» της Decy Bell – Εκδόσεις Οσελότος, 2025
Ακούστε το τραγούδι: «Θηρίο σαν την ξενιτιά» – Δημήτρης Μητσοτάκης (ft. ΧAONIA & Ιόμη)
Αλκίνοος Ιωαννίδης – Ευρωπαϊκή Περιοδεία Μάρτιος 2025 – Η προπώληση ξεκίνησε