«Πρόκειται για ένα στιβαρό ντοκιμαντέρ για μία από τις διχαστικές, επώδυνες και μακροχρόνιες συγκρούσεις στον κόσμο σήμερα, την ισραηλινο-παλαιστινιακή κρίση»
Γράφει ο Φραγκούλης Καραμάνος
Το ντοκιμαντέρ Συνύπαρξη, λέμε τώρα! της Άμπερ Φάρες ήταν ο μεγάλος νικητής της φετινής διοργάνωσης. Η πρωταγωνίστριά του είναι η εβραϊκής καταγωγής – με ιρανικές ρίζες από την πλευρά της μητέρας της- Νόαμ Σούστερ Ελιάσι και είναι βέβαιο ότι χωρίς την παρουσία της το φιλμ δεν θα ήταν το ίδιο.
Πρόκειται για ένα εκκεντρικό και ασυμβίβαστο καυστικό σχόλιο πάνω στο διαχρονικό – και επίκαιρο λόγω της σφαγής στη Λωρίδα της Γάζας– πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστίνης.
Όπως διαβάζουμε στο κείμενο του Άρη Χατζηστεφάνου για την Εφημερίδα των Συντακτών «Είμαι Ισραηλινή. Fu*k the Israeli government», η Νόαμ μεγάλωσε στο χωριό Νεβέ Σαλόμ (Όαση Ειρήνης) που δημιουργήθηκε από Εβραίους και Άραβες, ανάμεσα στην Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ, σαν απόδειξη ότι οι δυο κοινότητες μπορούν να ζήσουν ειρηνικά. Παρά τις καλές προθέσεις των ιδρυτών του, βέβαια, οι κάτοικοί του μετατρέπονταν κατά διαστήματα σε έναν περιοδεύοντα θίασο για ξένους πολιτικούς και διασημότητες που ήθελαν να παρουσιάσουν τα ειρηνευτικά τους διαπιστευτήρια σε περιόδους ύφεσης των εχθροπραξιών – έτσι γνώρισε η Νόαμ τη Χίλαρι Κλίντον και τον Ρίτσαρντ Γκιρ.
Η ίδια λέει χαρακτηριστικά: «Όταν όλα τα παιδιά, έξω από το χωριό, γιόρταζαν την ημέρα της ανεξαρτησίας του Ισραήλ, εγώ και οι συμμαθητές μου τιμούσαμε τη Νάκμπα», την ημέρα της εθνοκάθαρσης και της μαζικής δολοφονίας των Παλαιστινίων το 1948.
Το γεγονός πάντως ότι μεταφέρει ένα ισραηλινό διαβατήριο στις αποσκευές της, μερικές φορές της δημιουργεί την αίσθηση ευθύνης να λειτουργήσει όχι μόνο σαν παιδαγωγός σε ένα κοινό που δεν ενημερώνεται για όσα πραγματικά συμβαίνουν στη Γάζα, αλλά και σαν δημοσιογράφος, που μεταφέρει τις τελευταίες εξελίξεις.
«Πρόκειται για ένα στιβαρό ντοκιμαντέρ για μία από τις διχαστικές, επώδυνες και μακροχρόνιες συγκρούσεις στον κόσμο σήμερα, την ισραηλινο-παλαιστινιακή κρίση. Βασική πρωταγωνίστρια του ντοκιμαντέρ είναι η Εβραία κωμικός Νόαμ Σούστερ-Ελιάσι, που μιλά εξίσου άπταιστα αραβικά και εβραϊκά. Η ανατροφή της στη μοναδική κοινότητα στο σύγχρονο Ισραήλ όπου οι Παλαιστίνιοι και οι Εβραίοι έχουν συνυπάρξει ως γείτονες και φίλοι από το 1970, την επονομαζόμενη «Όαση Ειρήνης», της χαρίζει μια μοναδική προοπτική στην αυθεντική έννοια της συνύπαρξης, σε μια κοινωνία όπου η ειρήνη και η αμοιβαία κατανόηση μοιάζουν με χίμαιρα. Μέσα από μια καθηλωτικά δομημένη αφήγηση, και αμφισβητώντας άφοβα όλα τα ταμπού του συγκεκριμένου τόπου, η αφοπλιστική φωνή και το χιούμορ της Νόαμ μάς παρακινούν να αγγίξουμε ένα βαθύτερο επίπεδο κατανόησης ενόσω γελάμε και κλαίμε μαζί της, αλλά και να αναθεωρήσουμε τις προκαταλήψεις μας με ανοιχτά μυαλά και ανοιχτές καρδιές».
«Ευχαριστώ πολύ γι αυτό το βραβείο. Είναι μεγάλη τιμή. Ξέρω, όμως, ποια πραγματικά θέλω να ακούσετε και ποια ευθύνεται που αυτή η ταινία βγήκε καταπληκτική» ανέφερε, δίνοντας τη σκυτάλη στην κωμικό και πρωταγωνίστρια της ταινίας Νόαμ Σούστερ-Ελιάσι, η οποία αρχικά ευχαρίστησε τους γονείς της, που ήταν παρόντες στην αίθουσα, για τη στήριξη αλλά και για την καθοδήγηση που της προσέφεραν. «Πριν δύο εβδομάδες ένας Παλαιστίνιος κωμικός, συνάδελφός μου, τόλμησε να αστειευτεί στο Ισραήλ, και η αστυνομία όρμησε σπίτι του και τον συνέλαβε απλώς επειδή έκανε χιούμορ. Μπορώ να βρίσκομαι εδώ σήμερα επειδή υπάρχει ακόμα μια μικρή “σχισμή” στην ελευθερία του λόγου που μπορώ να έχω, χάρη στο προνόμιό μου ως Ισραηλινή Εβραία. Όταν μετακινήθηκα από το πεδίο του πολιτικού ακτιβισμού στην κωμωδία ήταν επειδή έμαθα ότι στην Ουκρανία ένας Εβραίος κωμικός έγραψε ένα sitcom στο οποίο γίνεται πρόεδρος, και έγινε πρόεδρος στην πραγματικότητα! Έτσι, σκέφτηκα ότι εάν θέλω επιτέλους να πάρω την πολιτική μου καριέρα σοβαρά, πρέπει να αρχίσω να γράφω αστεία. Γιατί ξέρω ότι όταν γελάς, σημαίνει ότι ακούς. Κι έτσι υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι όταν θα έχω τη σκηνή δική μου, όταν περισσότεροι άνθρωποι θα με ακούν, τότε θα μεταφέρω το μήνυμα με δυνατή και καθαρή φωνή. Ο πρώτος πολιτικός μου “δάσκαλος” είναι ο μπαμπάς μου, που είναι κι αυτός εδώ, όπως και η μαμά μου. Η πρώτη ανάμνηση που έχω από εκείνον είναι να μπαινοβγαίνει στις στρατιωτικές ισραηλινές φυλακές επειδή αρνήθηκε να υπηρετήσει στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Ο ακτιβισμός μας, καθώς και το πώς διαμαρτυρόμαστε για την ισότητα και την ελευθερία, δεν εκφράζεται μόνο μέσα από μια διαδήλωση, μια δράση, μια ταινία ή ένα αστείο. Εκφράζεται κάθε μέρα μέσα από την εναλλακτική που οραματίζεσαι μέσα από το σώμα και τη γλώσσα σου, μέσα από τις καθημερινές επιλογές σου και το πώς αποφασίζεις να αξιοποιήσεις τα προνόμιά σου, ώστε να εξασφαλίσεις ότι μια μέρα οι Παλαιστίνιοι φίλοι μου θα είναι ελεύθεροι. Αυτή η ταινία δημιουργήθηκε από ένα δυναμικό επιτελείο γυναικών. Η Άμπερ Φάρες, η σκηνοθέτρια του ντοκιμαντέρ, δούλευε, ενώ ο ισραηλινός στρατός βομβάρδιζε το σπίτι και την οικογένειά της. Δεν ξέρω αν υπάρχει καλύτερος τρόπος να τιμήσει κανείς αυτές τις γυναίκες, οι οποίες δεν το έβαλαν κάτω και επέλεξαν να μιλήσουν για όλα αυτά τα δύσκολα ζητήματα, που πρέπει όλοι μας να μιλάμε. Ευελπιστώ αυτή η ταινία να δώσει στους ανθρώπους τις λέξεις που χρειάζονται αλλά και το κουράγιο που έχουν ανάγκη προκειμένου να υψώσουν το ανάστημά τους. Σας ευχαριστώ».
Ο Χρυσός Αλέξανδρος «Δημήτρης Εϊπίδης» του διαγωνιστικού Newcomers απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ:
Πώς να χτίσεις μια βιβλιοθήκη των Μάια Λέκοου και Κρίστοφερ Κινγκ
Σκεπτικό: Μια ιστορία για το πώς οι προσωπικές πεποιθήσεις μπορούν να υψώσουν ανάχωμα απέναντι στη διαφθορά, στα αναχρονιστικά συστήματα και στην πολιτική αδράνεια, χτίζοντας μια κοινότητα και ανακτώντας έναν χώρο γνώσης. Οι δημιουργοί εκθέτουν με πάθος το διαχρονικό αποτύπωμα της αποικιοκρατίας, εξυμνώντας τον ακτιβισμό και των αγώνα δύο γυναικών φίλων για αληθινά προσβάσιμους δημόσιους χώρους — μέρη όπου οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν με τα δικά τους αφηγήματα και τις δικές τους ιστορίες. Σε μια εποχή όπου οι βιβλιοθήκες σε ολόκληρο τον κόσμο έρχονται αντιμέτωπες με ιδεολογική αντιπαλότητα και περικοπές χρηματοδότησης, η ταινία μάς υπενθυμίζει ότι η γνώση πρέπει να γίνει αντικείμενο υπεράσπισης πάση θυσία.
Οι σκηνοθέτες Μάια Λέκοου και Κρίστοφερ Κινγκ ανέφεραν παραλαμβάνοντας το βραβείο: «Είναι μεγάλη έκπληξη για εμάς. Αυτή η ταινία συμβολίζει την ανθεκτικότητα που δείχνουν οι γυναίκες γενικά και οι γυναίκες της Αφρικής ειδικότερα. Ευχαριστούμε την επιτροπή και το πρόγραμμα, τις δύο υπέροχες πρωταγωνίστριές μας, τους βιβλιοθηκάριους και τους κατοίκους. Αυτή η ταινία είναι η δική μας “συνταγή” για να βοηθήσει την Κένυα και την Αφρική να ευδοκιμήσουν. Είναι προς το συμφέρον όλων μας. Ευχαριστούμε».
Ο Χρυσός Αλέξανδρος του διαγωνιστικού τμήματος >>Film Forward απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ:
Ατελείωτη Κούκι των Σεθ Σκράιβερ και Πίτερ Σκράιβερ
Σκεπτικό: Ο Χρυσός Αλέξανδρος απονέμεται σε ένα ντοκιμαντέρ πραγματικό πόνημα αγάπης. Ένας αιχμηρός και αστείος διαλογισμός για ένα «φιλμ μέσα σε ένα φιλμ», που επικεντρώνεται στην οικογένεια, στην κοινότητα και στις κοινές πολιτισμικές ρίζες. Μια γιορτή του σάουντρακ της καθημερινότητας, που μας μεταφέρει σε έναν κόσμο ο οποίος σπάνια έχει καταγραφεί χωρίς συγκατάβαση. Μια αληθινά αυθεντική προσέγγιση σε ένα ντοκιμαντέρ που καθοδηγείται από τους χαρακτήρες του. Το βραβείο απονέμεται στην ταινία Ατελείωτη Κούκι των Σεθ Σκράιβερ και Πίτερ Σκράιβερ.
Διαβάστε επίσης:
