Δεν έχω μεγάλη όρεξη να ασχοληθώ φέτος με τα Όσκαρ, για την ακρίβεια δεν έχω καμία όρεξη. Το παιχνιδάκι αυτό έχει αρχίσει να με κουράζει. Ο μόνος λόγος για τον οποίο θα παρακολουθήσω φέτος την υπέρλαμπρη γιορτή στη Μέκκα του κινηματογράφου είναι μόνο ένας: No Other Land.
Γιατί πρόκειται για μία από τις ελάχιστες φορές που η αίθουσα Dolby θα έρθει μούρη με μούρη με τη σκοτεινή, δυστοπική πραγματικότητα. Κι όλα αυτά μέσα στην κοιλιά του κτήνους που προμηθεύει αφειδώς τους τελευταίους δεκαεφτά μήνες, τα τελευταία εβδομήντα πέντε χρόνια, το πιο σύγχρονο οπλικό σύστημα στο κράτος-δολοφόνο για να εκτοπίζει τους Παλαιστίνιους από την προγονική τους γη, κι αν αυτοί δεν φεύγουν να τους σκοτώνει.
Αντί για οποιαδήποτε παρουσίαση ή σχολιασμό του συγκλονιστικού ντοκιμαντέρ των Μπάσαλ Άντρα και Γιουβάλ Αμπραχάμ, το οποίο αν δεν το έχετε ήδη δει σπεύσατε, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω αποσπάσματα ενός webinar που παρακολούθησα την προηγούμενη βδομάδα. Το είχε οργανώσει η ιστοσελίδα +972, στην οποία Ισραηλινοί ακτιβιστές και Παλαιστίνιοι καταγράφουν καθημερινά τις φρικαλεότητες του σιωνιστικού απαρτχάιντ.
Ο Μπάσαλ συνδέεται από την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, από το σαλόνι του σπιτιού του στη Μασάφερ Γιάτα, το οποίο δεν ξέρει αν θα στέκει όρθιο την επόμενη μέρα. Η σύνδεση δεν είναι καλή. Η ταινία μας μπορεί να έφτασε μέχρι τα Όσκαρ, αλλά εδώ στο πεδίο η Μασαφέρ Γιάτα εξαφανίζεται μέρα με τη μέρα από τον χάρτη. Οι έποικοι είναι όλο και πιο επιθετικοί. Σήμερα έκανε πολύ κρύο και οι μπουλντόζες γκρέμισαν εννιά σπίτια, βγάζοντας έξω οικογένειες που δεν είχαν πού να πάνε να μείνουν. Έβγαζαν ανθρώπους ακόμα και μέσα από σπηλιές, όπου κατοικούσαν πάνω από 200 χρόνια. Για κάποιους ήταν η έκτη φορά. Πολλή πίκρα. Ο παράνομος και βίαιος εποικισμός μοιάζει να μην έχει τέλος.
Απ’ την άλλη μεριά ο Γιουβάλ, από το διαμέρισμά του στην Ιερουσαλήμ. Ο Μπάσαλ μπορεί να χώνει άλλο ένα καρφί στην καρδιά προσθέτοντας και άλλα κομμάτια στο παζλ της απάνθρωπης καθημερινότητας των Παλαιστινίων της Δυτικής Όχθης σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε, ή κάνουμε πως δεν γνωρίζουμε. Και ο Γιουβάλ ρίχνει φως στη σημερινή ισραηλινή πραγματικότητα, δίνει όψεις από τα μέσα για το πώς αυτή η κοινωνία αντιδρά στην φρίκη που η ίδια προκαλεί. Και έτσι συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο, όπως και στην ταινία τους.
Ο Γιουβάλ μεγάλωσε στο νότιο Ισραήλ και είχε συνηθίσει στην εικόνα των κατεδαφίσεων, καθώς ο στρατός κατέστρεφε συστηματικά τα σπίτια των Βεδουίνων στην έρημο Νεγκέβ: «Είχα μεγαλώσει με το αφήγημα ότι αυτά τα σπίτια είναι παράνομα και πρέπει να κατεδαφιστούν». Αργότερα, όταν έμαθε αραβικά, έκανε επαφές με Παλαιστίνιους και άρχισε να επισκέπτεται τα Κατεχόμενα. «Τότε συνειδητοποίησα πως η οικοδόμηση που έβλεπα, ήταν ένα μέσο για να επεκταθεί ο ένας πληθυσμός και να συρρικνωθεί ο άλλος. Μια μέρα ήμουν στη Μασάφερ Γιάτα, στο χωριό του Μπάσελ, και είδα μια κατεδάφιση. Όλο το χωριό ήταν έξω και με κάθε τρόπο έδειχνε την αντίθεσή του σε αυτό που συνέβαινε, οι γυναίκες τραγουδούσαν, ήταν πολύ σκληρή εικόνα. […] Οι στρατιώτες πετούσαν χειροβομβίδες και φυσικά στο τέλος έγινε η κατεδάφιση […] η κατεδάφιση πάντα γίνεται. Έτσι γνώρισα και τον Μπάσελ και κάποια στιγμή μου είπε “γιατί δεν κάνουμε μια ταινία με αυτά που γυρίζουμε;”, “μα δεν θα το δει κανείς, και αυτά που ανεβάζουμε στα σόσιαλ κανείς δεν τα βλέπει”, “και τι έγινε, ας μην το δει κανείς, εμείς να το γυρίσουμε”, και κάπως έτσι άρχισε.
H ταινία πρόσφατα υποτιτλίστηκε στα εβραϊκά και τώρα μπορούν να το δουν και Ισραηλινοί μέσα από μια πλατφόρμα που εμπιστευόμαστε πολιτικά. Αυτό ήταν και το κύριο μέλημά μου, να συνδιαλλαγώ με την ισραηλινή κοινωνία. Το έχουν δει ήδη 40.000 εδώ και στέλνουν διάφορα σχόλια. Από την άλλη με εκπλήσσει θλιβερά το ότι η κοινωνία έχει αποδεχθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου την ιδέα της εθνοκάθαρσης και το ζητούμενο είναι το κατά πόσο είναι πρακτικός αυτός ο τρόπος ή όχι. Δεν έχει απομείνει πολύς χώρος για όσους ασκούν κριτική σε αυτό το αφήγημα μετά την 7η Οκτωβρίου. Αυτό μαθηματικά θα οδηγήσει σε λίγα χρόνια στην απόλυτη καταστροφή των χωριών της Δυτικής Όχθης και την εκδίωξη όλων των κατοίκων από τη γη τους».
Ο Γιούβαλ μαζί με μια μικρή αλλά πολύ δραστήρια ομάδα δημοσιογράφων/ακτιβιστών ξεκίνησαν μια σειρά συνεντεύξεων με Ισραηλινούς, ορισμένοι εκ των οποίων κατέχουν υψηλές θέσεις στον μηχανισμό του Κράτους. «Η δύναμη της διεθνικής δημοσιογραφίας (σ.σ. που ερευνά τόσο την παλαιστινιακή όσο και την ισραηλινή πλευρά) έγκειται στο ότι μπορεί να αφήσει να ακουστούν όλες οι φωνές, δεδομένου βέβαια του ότι θα μιλάμε πάντα για την κατοχή και το καθεστώς του απαρτχάιντ, δεν θα κρυβόμαστε πίσω από μια υποτιθέμενη “ουδετερότητα”.
Με την έναρξη του πολέμου διαπιστώσαμε πως αυτά που έλεγαν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα ήταν αλήθεια, πως υπήρχε διαταγή για οριζόντιους βομβαρδισμούς ακόμα και ανάμεσα στους αμάχους, 30 νεκροί Παλαιστίνιοι για κάθε νεκρό στρατιώτη, εκατοντάδες για τους αξιωματικούς. Είχαμε αναδείξει το θέμα ήδη τον Νοέμβριο και τον Απρίλιο και έπειτα ήρθαν τα μεγάλα μέσα επικοινωνίας να επιβεβαιώσουν αυτό που λέγαμε. Αναρωτιόμαστε βέβαια γιατί, με τόσα μέσα που διαθέτουν, άργησαν τόσο πολύ να το ερευνήσουν.
Πολλοί Ισραηλινοί επέστρεψαν στο στρατό μετά την 7η Οκτώβρη γιατί αισθάνονταν ότι αυτό έπρεπε να κάνουν. Και αναγκάστηκαν να κάνουν ανείπωτα εγκλήματα. Σχεδόν όλοι στο Ισραήλ που εμπλέκονται με κάποιο τρόπο με το στρατό, η υποχρεωτική θητεία είναι υποχρεωτική, πολλοί ζουν σε στρατιωτικές κοινότητες. Όταν τους ζητάω να μιλήσουμε κάποιοι αρνούνται αλλά κάποιοι άλλοι δέχονται. Μερικοί έπαθαν μεγάλο σοκ και δεν έχουν ευκαιρίες για να μιλήσουν γι’ αυτό και όταν πήγα να τους βρω ήταν σαν να το περίμεναν από καιρό. Αυτοί με την ένοχη συνείδηση είναι η μία κατηγορία.
Από την άλλη υπάρχουν κι αυτοί που αισθάνονται περήφανοι για ό,τι έκαναν και δεν έχουν κανένα πρόβλημα να τα περιγράψουν. Για μένα αυτοί έχουν πιο πολύ ενδιαφέρον, γιατί στο κάτω κάτω το σημαντικό είναι να φτάσουμε στα γεγονότα και θέλουμε όσο περισσότερες μαρτυρίες μπορούμε να έχουμε.
Όσον αφορά τώρα τους Ισραηλινούς ακτιβιστές που μάχονται το απαρτχάιντ, υπάρχει ένας μικρός αριθμός ψυχωμένων ατόμων, αλλά ως εκεί. Η κατάσταση έχει χειροτερέψει πολύ μετά την 7η Οκτωβρίου, σου λένε: “είσαι ακόμα αριστερός, δε πήρες το μάθημά σου, δεν ωρίμασες;” Από την άλλη οι περισσότεροι έχουν καταλάβει ότι το μόνο που έχει να προσφέρει αυτή η κυβέρνηση είναι κι άλλες δολοφονίες, δεν εκπλήρωσε κανέναν από τους στόχους της. Η αλλαγή, να σκεφτεί η κοινωνία μου πως πρέπει να βρεθεί μια πολιτική λύση για να συνυπάρχουμε, είναι καθοριστικής σημασίας αλλά αργεί ακόμα. Γι’ αυτό πρέπει να ενταθεί η διεθνής πίεση, δεν μπορούν οι Παλαιστίνιοι να περιμένουν να συνειδητοποιήσουν τα ουσιώδη οι Ισραηλινοί για να σταματήσουν οι εκτοπισμοί και η γενοκτονία».
«Εμείς θα συνεχίσουμε να καταγράφουμε αυτό που γίνεται, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς και νομίζουμε ότι αυτό είναι σημαντικό. Το μέλλον όμως μας φοβίζει. Πρέπει να υπάρχουν καταγραφές, χωρίς αυτές ποιος ξέρει, ίσως να ήταν ακόμα χειρότερα. Θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι, έχει πολλούς καλούς ανθρώπους που ζουν σ’ αυτή τη γη και πιστεύω ότι σε 20, 30 χρόνια θα κοιτάμε πίσω και θα νιώθουμε περήφανοι γι’ αυτό που κάναμε».
Όλη τη συζήτηση μπορεί να τη δει και την ακούσει κανείς στο παρακάτω λινκ:
