Ο Πάρις Λαυτσής διηγήθηκε στο TheUntold μια ιστορία αντίστασης, αλληλεγγύης και πίστης στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μέσα από το ταξίδι του Global Sumud Flotilla προς τη Γάζα.
Εκείνο το πρωί στο Αιγαίο, ο άνεμος φυσούσε γλυκά, σαν να μην ήξερα πως θα κουβαλούσε μαζί του ένα μήνυμα αντίστασης, ελπίδας και πίστης στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Δεν ήταν ένα ακόμη ταξίδι στη Μεσόγειο. Ήταν μια αποστολή με ανθρώπους από διαφορετικές χώρες που επιβιβάστηκαν σε πλοία με προορισμό τη Γάζα.
Ανάμεσά τους, ο Πάρις Λαυτσής, ένας από τους 27 έλληνες ακτιβιστές που συμμετείχαν στη Global Sumud Flotilla, μια διεθνή πρωτοβουλία αλληλεγγύης που επιχείρησε να σπάσει, έστω και συμβολικά, τον αποκλεισμό της Γάζας, για να σταθεί, με τον τρόπο που μόνο οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν απέναντι στην αδικία.
«Sumud» στα αραβικά σημαίνει αντίσταση. Και αυτή ήταν η λέξη που σκέπασε το κατάστρωμα από εκείνη τη μέρα. Μια στάση ζωής απέναντι στην κατοχή, τη βία, την εξουσία που επιβάλλεται. Κι αν η αποστολή αυτή δεν κατάφερε να φτάσει στον προορισμό της, κατάφερε κάτι άλλο. Να φέρει ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη για ανθρώπινη παρουσία εκεί όπου ο κόσμος έχει αποστρέψει το βλέμμα του.
Ο Πάρις, προγραμματιστής στο επάγγελμα, που εργάζεται εξ αποστάσεως σε μια γαλλική start up και έχει βαρεθεί να διαβάζει σχόλια ότι «είμαστε άεργοι και δεν δουλεύουμε, γιατί δυστυχώς δουλεύουμε, δεν πληρωνόμαστε ούτε από ΜΚΟ ούτε με τριγωνικές συναλλαγές δημοσίου χρήματος όπως τα γαλάζια τρολ της Ομάδας Αλήθειας», μας μιλά με ψυχραιμία, χωρίς στόμφο.
Για να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας τόσο απαιτητικής αποστολής εξάντλησε, όπως όλοι, ό,τι άδειες του είχαν απομείνει, «με έξτρα άνευ αποδοχών, το οποίο ήταν μια προσωπική επιλογή και δεν την μετανιώνουμε καθόλου». Θυμάται τα πάντα. Τις μικρές στιγμές έντασης, τη διαρκή αβεβαιότητα. Μιλά για το πώς η αλληλεγγύη αποκτά ουσία όταν παύει να είναι σύνθημα και γίνεται πράξη.
Στη συζήτησή μας, η φωνή του έσπασε τη σιωπή που αφήνει πίσω της η είδηση όταν ξεθωριάζει. Μίλησε για το πλήρωμα, για τον φόβο που διαλύεται όταν έχεις πλάι σου ανθρώπους αποφασισμένους. Για το βλέμμα προς τη Γάζα, εκεί όπου η ζωή παλεύει καθημερινά να επιβιώσει μέσα από τα χαλάσματα.
Το ταξίδι της Global Sumud Flotilla μπορεί να τελείωσε, αλλά ο απόηχός του συνεχίζει να σκάει σαν κύμα στις ακτές όσων θέλουν να θυμούνται πως η ανθρωπιά δεν γνωρίζει σύνορα.
Και κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία του Πάρη Λαυτσή, ενός ανθρώπου που, με μια θέση σε ένα μικρό σκάφος, βρέθηκε στο μεγάλο ποτάμι της Ιστορίας.
Και η ιστορία, έχει ως εξής:
Τι σε ώθησε προσωπικά να συμμετάσχεις στο Global Sumud Flotilla;
«Καταρχάς, έχει μια σημασία να πούμε ότι πολλοί από εμάς συμμετείχαμε και στο Global March to Gaza τον Ιούνιο που προσπάθησε να προσεγγίσει την Γάζα από την ξηρά μέσω της Χερσονήσου του Σινά στην Αίγυπτο. Δηλαδή, από εκεί διατηρήθηκε ένα δίκτυο ακτιβιστών το οποίο οργάνωσε την νέα αποστολή.
Και, εξής, νομίζω ότι η συμμετοχή σε τέτοιες αποστολές, έχοντας πλέον την επαφή και από ανθρώπους που συμμετείχαν παλιότερα σε καράβια για τη Γάζα, το 2008, το 2010, κάπως σε δένει στην υπόθεση της Παλαιστίνης. Πας σε μια αποστολή και μετά θεωρείς αυτονόητο ότι θα είσαι και στην επόμενη. Θέλεις να είσαι και στην επόμενη. Ακριβώς γιατί η υπόθεση με την Παλαιστίνη δεν τελείωσε, και δεν τελείωσε ούτε σήμερα με την εκεχειρία. Έχει πολύ δρόμο μπροστά της.
Τώρα, σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο, θα έλεγα ότι πιστεύω βαθιά στη δυνατότητα των απλών ανθρώπων να αλλάζουν την ιστορία. Και φυσικά δεν αναφέρομαι τόσο στα πληρώματα των πλοίων, όσο στους Παλαιστίνιους και τις Παλαιστίνιες που με την επιμονή τους συνεχίζουν και αντιστέκονται, και κρατάνε τη γη τους, τη Γάζα, παρόλα τα σχέδια εξόντωσης και γενοκτονίας που έχει το Ισραήλ. Στην πραγματικότητα ο λόγος που συμμετείχα σε αυτή την αποστόλη ήταν περισσότερο για να πάρω κάτι από αυτή την υπόθεση παρά για να δώσω. Τι να δώσει κανείς σε αυτόν τον περήφανο λαό;
Το λέγαμε δηλαδή φεύγοντας και το πιστεύαμε, αλλά πλέον το επιβεβαιώνω σε όλους τους τόνους ότι το μεγαλύτερο μάθημα το πήραμε εμείς από αυτή την υπόθεση. Και ήταν το μάθημα της υπομονής, της επιμονής, της αντίστασης. Όλα αυτά που οι Παλαιστίνιοι στα αραβικά αποτυπώνουν με μία μόνο λέξη, την λέξη «sumud», που την είχαμε και στον τίτλο της πρωτοβουλίας μας.
Από την αρχή μέχρι το τέλος, το ταξίδι, η στάση μας κατά την αναχαίτιση, την απαγωγή μας, πολύ περισσότερο η συλλογική μας στάση στις φυλακές, αυτή η συλλογική απειθαρχία, εμπνέεται από τον αγώνα που δίνουν οι Παλαιστίνιοι. Δεν συγκρίνεται προφανώς, αλλά εμπνέεται από αυτόν.
Έχει και αυτό όμως μια σημασία. Και νομίζω ότι είναι νίκη αυτής της αποστολής. Αυτή δηλαδή η συλλογική ανυπακοή, απειθαρχία και αμφισβήτηση ενός κράτους-τραμπούκου, που θέλει να επιβάλει τη γενοκτονία, την εξάλειψη των Παλαιστινίων στη Γάζα, αλλά και αυτόν τον παράνομο ναυτικό αποκλεισμό.
Το οποίο πέρα από παράνομο, είναι και παράλογο. Δεν νοείται ένας λαός που έχει πρόσβαση στη θάλασσα να έχει να δει κατάρτι στον ορίζοντα για δεκαετίες. Αυτά είναι τα λόγια του Βαγγέλη Πισσία, εμπνευστή αυτών των αποστολών. Το θυμάμαι χαρακτηριστικά να το λέει στο ντοκιμαντέρ «Γάζα, ερχόμαστε».
Είναι τρομερό. Είναι bullying. Και αυτό, αν δεν το αμφισβητείς έμπρακτα, κανονικοποιείται και μένει ότι έτσι θα είναι: αυτός ο λαός θα λιμοκτονεί, θα γενοκτονείται, και από τη θάλασσα δεν θα μπορεί να προσεγγίσει κανένας».
Κάναμε ό,τι μπορούσαμε, ώστε το πλοίο μας να μην κάνει ούτε κύμα πίσω
Ο Πάρις ήταν μέλος του πληρώματος του πλοίου «Παύλος Φύσσας», ενός ανθρώπου που έγινε έβαλε τον αγώνα για τον αντιφασισμό πάνω από τη ζωή του και έγινε σύμβολο που διαπέρασε γενιές και θα παραμείνει αιώνιο. Ο τρόπος με τον οποίο μας μίλησε ο Πάρης για την επιλογή αυτού του ονόματος για το πλοίο του στόλου της αντίστασης μας έφερε δάκρυα στα μάτια.
«Ονομάσαμε το πλοίο “Παύλος Φύσσας” γιατί είναι ο άνθρωπος σύμβολο της γενιάς μας, που έβαλε το σώμα του ανάμεσα στον κόσμο της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς και της ελπίδας και στον κόσμο της μισαλλοδοξίας και του φασισμού και νομίζω ότι είναι το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να τιμήσουμε τη μνήμη του.
Καμιά φορά νιώθω ότι είναι αρκετά μεγάλο το βάρος του ονόματος. Δεν ξέρω αν στην πραγματικότητα μας αντιστοιχεί, να είμαστε μέσα σε ένα πλοίο που φέρει το όνομά του, αλλά νομίζω ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε μέχρι την τελευταία στιγμή, ώστε το πλοίο μας να μην κάνει ούτε κύμα πίσω, όπως λέγαμε, να κερδίσει ακόμα ένα μίλι και να σταθεί με αξιοπρέπεια και αποφασιστικότητα απέναντι σε κάποιους άλλους φασίστες σε μια άλλη πλευρά της Μεσογείου.
Δεν ξέρω αν τα καταφέραμε. Άλλα μόνο τα τηλεφωνήματα της Μάγδας Φύσσα όταν πλέαμε μεσοπέλαγα, ήταν ο λόγος που μπορούσαμε και στεκόμαστε μέσα στο σκοτάδι και απέναντι στο ισραηλινό ναυτικό. Φυσικά μετράνε τα γλυκά λόγια όλων και όλα τα μηνύματα που λαμβάναμε αλλά της Μάγδας δικαιούνται να μετράνε λίγο παραπάνω».
Όπως μας το αφηγήθηκε ο Πάρις Λαυτσής, το ταξίδι προς τη Γάζα ήταν «μια μικρή οδύσσεια», αλλά πάνω απ’ όλα μια εμπειρία αλληλεγγύης και υπομονής. Από την εκπαίδευση στα Εξάρχεια μέχρι τον απόπλου από τη Σύρο και την πολυπόθητη ένωση με τον υπόλοιπο στόλο στα ανοιχτά της Κρήτης, κάθε στάδιο έκρυβε απρόοπτα, καθυστερήσεις και στιγμές έντασης, αλλά και μια βαθιά αίσθηση συντροφικότητας. Ήταν ένα ταξίδι που ένωσε ανθρώπους διαφορετικών καταβολών κάτω από έναν κοινό στόχο: να σπάσουν τον αποκλεισμό και να ακουστεί η φωνή της Γάζας.
«Το ταξίδι μας κράτησε ακριβώς ένα μήνα. Αν συνυπολογήσουμε την προετοιμασία, πολύ περισσότερο. Αλλά το σύνολο των μελών της αποστολής μπήκε βαθιά μέσα στην αποστολή όταν ξεκίνησε η εκπαίδευσή μας. Η εκπαίδευσή μας έγινε εδώ, στα Εξάρχεια, 4, 5 και 6 Σεπτεμβρίου. Έγινε στον χώρο του Αλτάι, το οποίο ευχαριστούμε πολύ για τη φιλοξενία. Μετά μεταβήκαμε στη Σύρο για την εκδήλωση παρουσίασης της αποστολής και την συναυλία του απόπλου.
Δεν καταφέραμε να αποπλεύσουμε εκείνο το Σαββατοκύριακο επειδή η υπόλοιπη αποστολή είχε κολλήσει στην Τυνησία. Σταθήκαμε στη Σύρο αναγκαστικά μια εβδομάδα. Οι άνθρωποι εκεί μας άνοιξαν τις καρδιές και τα σπίτια τους. Τελειώσαμε τις προετοιμασίες και ξεκινήσαμε στις 14 Σεπτέμβρη. Τεχνικά μιλώντας, Ήταν ένα δύσκολο ταξίδι. Ο περισσότερος κόσμος δεν είχε ξαναμπεί σε ιστιοπλοϊκά. Είναι ιδιαίτερη συνθήκη εκεί μέσα.
Ήταν ένα μεγάλο και δύσκολο ταξίδι και από την άποψη της συνύπαρξης με τόσο κόσμο σε τόσο μικρό περιβάλλον. Μιλάμε για μικρά ιστιοπλοϊκά σκάφη αναψυχής. Είναι μετρημένα τα άτομα που χωράνε. Εμείς προφανώς ήμασταν παραπάνω γιατί ο σκοπός μας δεν ήταν η αναψυχή. Ο σκοπός μας ήταν να φτάσουμε όσο το δυνατό περισσότερος κόσμος. Ούτε και η άνεση ήταν ποτέ προτεραιότητα σε αυτή την αποστολή.
Ήταν ένα ταξίδι υπομονής. Προφανώς με τους ανθρώπους με τους οποίους συμμετείχαμε δεθήκαμε πάρα πολύ σε αυτό το ταξίδι και τελικά τα πήγαμε και πολύ καλά. Ακριβώς γιατί νομίζω ότι ο σκοπός υπερβαίνει και τα ατομικά ελαττώματα και τις ατομικές αδυναμίες. Μπροστά στο μεγαλείο αυτού του σκοπού ήταν όλοι πολύ πιο ανθρώπινοι.
Ήταν ένα ταξίδι με πολλές βάρδιες και αϋπνία, με απειλές και επιθέσεις με drone, χωρίς ανέσεις σε ό,τι αφορά την υγιεινή και την διατροφή μας. Ένα ταξίδι που όταν ενωθήκαμε με τον υπόλοιπο στόλο στα ανοιχτά της Κρήτης χαρήκαμε πάρα πολύ γιατί κάναμε αρκετές μέρες να βρεθούμε. Αυτός ήταν ο πρώτος και βασικός στόχος: να γίνουμε κομμάτι αυτού του μεγάλου στόλου. Ξεκινήσαμε έξι πλοία από τη Σύρο, και βρεθήκαμε στα ανοιχτά της Κρήτης με άλλα 38».
Πώς ήταν αυτό το συναίσθημα;
«Ήταν από τα πιο όμορφα συναισθήματα η στιγμή που ενωνόμαστε στα ανοιχτά της Κρήτης. Κάναμε σαν μικρά παιδιά.
Το πιο τρομερό είναι ότι ενωθήκαμε αλλά δεν βρεθήκαμε κοντά με τους υπόλοιπους ανθρώπους, γιατί μέσα στη θάλασσα ο καθένας παραμένει αναγκαστικά στο πλοίο του. Είχαμε όμως την ευκαιρία να βρεθούμε από πιο κοντά στο Κουφονήσι Λασιθίου που αγκυροβολήσαμε για δύο νύχτες, γιατί είχε προηγηθεί η επίθεση με drone στα ανοιχτά της Κρήτης, οπότε είχαμε νομίζω 5-6 ιστιοφόρα που είχαν ζημιές και έπρεπε να επιδιορθούν, και το Family, η ναυαρχίδα του στόλου μας, η οποία είχε ένα σοβαρό μηχανικό πρόβλημα και έπρεπε να εγκαταλειφθεί.
Εκεί, ακριβώς επειδή γίνανε πολλές ανακατατάξεις και κάναμε πολλές μεταφορές με τα μικρά φουσκωτά είχα την ευκαιρία – επειδή εγώ έκανα τέτοιες μεταφορές ανθρώπων και προμηθειών – να γνωρίσω από κοντά κι άλλους συμμετέχοντες, τους οποίους ξανά είδαμε στις φυλακές, μετά από αρκετές μέρες.
Ήρθα σε επαφή με τους λιμενεργάτες από τη Γένοβα, από την Πρωτοβουλία CALP, που έκαναν πράξη την υπόσχεση τους και τρεις μέρες μπλοκάρανε τα πάντα στην Ιταλία, ξεκινώντας από την τεράστια πολιτική απεργία την Παρασκευή 19 Οκτώβρη μετά το ρεσάλτο. Είναι πραγματικά απίστευτο αυτό που συνέβη στην Ιταλία και δεν συγκρίνεται ούτε με τα όσα έγιναν στην Ισπανία, ούτε όσα έγιναν στην χώρα μας. Είναι αξιομνημόνευτο αυτό. Νομίζω θέλει ειδική μελέτη, ειδική κουβέντα.
Γνώρισα παιδιά από πάρα πολλές άλλες αποστολές που ήταν παιδιά ακριβώς σαν και εμάς. Άνθρωποι καθημερινοί που άφησαν πίσω τις οικογένειές τους, τους συντρόφους τους, τις δουλειές τους και είπαν ότι “εμείς αυτή τη στιγμή θα τα δώσουμε όλα για την Παλαιστίνη”.
Αν μπορούμε να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι στην υπόθεση της Γάζας, στη γενοκτονία και στην παλαιστινιακή αντίσταση, ώστε να πάρει λίγη ορατότητα από αυτή που εκβιαστικά παίρνουμε λόγω αυτού του ακτιβισμού, τότε αξίζει και το ρίσκο και την ταλαιπωρία».
Ανάμεσα στις πολλές στιγμές που έζησε στη διάρκεια της αποστολής, μία ξεχωρίζει. Είναι η στιγμή λίγο πριν από το ρεσάλτο των ισραηλινών κομάντο, όταν ολόκληρος ο στόλος βρέθηκε αντιμέτωπος με την τελική προειδοποίηση να εγκαταλείψει. Η ένταση, οι παρεμβολές στους ασυρμάτους και η αδυναμία επικοινωνίας με τα άλλα πληρώματα δεν έφεραν σύγχυση, αλλά πείσμα. Εκεί, με τις φρεγάτες να τους περικυκλώνουν και τον φόβο να γίνεται απτός, η απόφαση να προχωρήσουν λίγο ακόμη ήταν πράξη αντίστασης. Ένα μικρό «όχι» απέναντι στην παντοδυναμία, ειπωμένο στη μέση της θάλασσας.
«Νομίζω ότι ξεχωρίζω περισσότερο τις στιγμές πριν από το ρεσάλτο των Ισραηλινών κομάντος. Είναι η στιγμή που το πολεμικό ναυτικό έχει εκπέμψει στο VHF το μήνυμα ότι “το ταξίδι τελειώνει εδώ. Σας δίνουμε την ευκαιρία να γυρίσετε πίσω στους χώρες σας, αλλιώς από εδώ και πέρα δεν μπορούμε να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πληρωμάτων. Εισέρχεστε σε ένα νόμιμο ναυτικό αποκλεισμό στη δικαιοδοσία του Ισραήλ” – πράγμα το οποίο είναι τελείως αβάσιμο βάσει του διεθνούς δικαίου και του ναυτικού δικαίου. Εκείνη τη στιγμή, στην όλη καταδίωξη που ακολούθησε, το πιο όμορφο ήταν ότι κανένα απολύτως σκάφος δεν ανταποκρίνεται θετικά σε αυτή την προειδοποίηση.
Εκείνη την ώρα έχουμε χάσει επικοινωνία, οι ασύρματοί μας είναι γεμάτοι παρεμβολές σε όλα τα κανάλια και το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να κοιτάξεις γύρω σου για τα υπόλοιπα πλοία, τα οποία συνεχίζουν και έχουν την ίδια απόσταση από σένα που σημαίνει ότι ακολουθούν, ότι συνεχίζουν με τους ίδιους κόμβους, ότι κανείς μα κανείς δεν κάνει πίσω – και χωρίς να μπορούμε να μιλήσουμε.
Στη συνέχεια μας προσεγγίζουν αυτές οι φρεγάτες, οι οποίες προσπαθούσαν με κανόνια νερού, με χημικά σαν αύρες και ξανά με απειλές από τους ασύρματους και από ντουντούκες να μας πουν “σηκώστε τα χέρια ψηλά, κλείστε τις μηχανές, θα έχετε πρόβλημα”. “If you continue, we will harm your crew”, αυτό έλεγαν. Και μέσα στο σκοτάδι φαινόντουσαν και τα λέιζερ από τα όπλα. Ήμασταν σε έναν κύκλο στο κατάστρωμα, κοιτούσα τους απέναντι μου και έβλεπα τα λέιζερ πάνω στις νιτσεράδες τους. Κάποια στιγμή έσκυψα και κοίταξα και το δικό μου στήθος και είχα ένα κόκκινο λέιζερ. Εμείς εκτιμούσαμε ότι δεν θα χτυπήσουν με θανάσιμο τρόπο την αποστολή. Φυσικά είναι άλλο πράγμα να τα εκτιμάς, και είναι άλλο πράγμα να αναμετριέσαι με αυτό το ενδεχόμενο.
Η στιγμή που θα μου είναι αξέχαστη, λοιπόν, είναι όταν, την τελευταία φορά που έρχονται δίπλα μας, μας λένε “κλείστε τη μηχανή, σηκώστε τα χέρια ψηλά” και εμείς κοιτιόμαστε μεταξύ μας στα μάτια και λέμε “ένα ακόμα μίλη. Προχώρα”. Υπάρχει ένα βίντεο, είναι ο Τάκης ο Πολίτης, που λέει στον Κυριάκο που έχει το τιμόνι εκείνη την ώρα “Προχώρα Κυριάκο”. Και ο Κωνσταντίνος που λέει “Πάμε Κυριάκο”.
Το να αναμετριέσαι με τον φόβο και να τον νικάς είναι μεγάλη νίκη
Αυτό και σε συλλογικό και σε ατομικό επίπεδο, το να υπερβαίνεις το φόβο – γιατί προφανώς φοβάσαι εκείνη τη στιγμή, αλλά κάπως το εκλογικεύεις όταν κάνεις και μια εκτίμηση ότι όλα τα μάτια είναι πάνω εδώ – είναι απίστευτο συναίσθημα.
Και σε ατομικό επίπεδο, το να αναμετριέσαι με τον φόβο και να τον νικάς – γιατί στο τέλος μπορεί να σε απαγάγουν και μπορεί να σε πάνε και σε φυλακές και να σε δείρουν – είναι μεγάλη νίκη. Δεν χρειάζεται να τρέμεις πριν από αυτό. Δεν χρειάζεται δηλαδή να το περάσεις δύο φορές. Να στέκεσαι με το κεφάλι ψηλά και να τους κοιτάς κατάματα. Και ας τις φας μετά.
Είναι μεγάλη νίκη και τους πείραξε πάρα πολύ. Τους πείραξε που χρειάστηκαν 12 ώρες για να ολοκληρώσουν αυτή την επιχείρηση. Αλλιώς θα την είχαν τελειώσει μέσα σε 2 ώρες. Και τους πείραξε, όχι τόσο για εμάς, αλλά γιατί ήταν άλλη μία απόδειξη ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι τόσο παντοδύναμος όσο φαντάζει.
Και αυτό πρώτα και κύρια το αποδεικνύουν οι Παλαιστίνιοι. Σήμερα γιορτάζουν για την εκεχειρία και οι δύο πλευρές και εμείς συμμεριζόμαστε την χαρά των Παλαιστινίων, πολύ περισσότερο. Αλλά παρουσιάζεται και σαν νίκη του Ισραήλ, μεγάλη. Δεν είναι νίκη, είναι ήττα. Το Ισραήλ είπε ότι θα μπω μέσα στη Γάζα και θα την κάνω ριβιέρα. Και είναι δύο εκατομμύρια άνθρωποι ακόμα εκεί. Και λένε “όχι, θα κάτσουμε στη γη μας. Θα μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, θα καλλιεργήσουμε την γη μας”. Sumud.
Είναι μεγάλη αποτυχία για το Ισραήλ. Με δύο χρόνια γενοκτονία, με την σιωπή όλων των δυτικών media, με την οικονομική και στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ και όλου του δυτικού κατεστημένου και δεν μπόρεσε να προχωρήσει με την “τελική λύση”, όπως την ονόμασε. Αυτό προτίστως το πιστώνεται η υπομονή και η επιμονή της παλαιστινιακής αντίστασης. Αυτό είναι ένα τεράστιο μάθημα. Και εμείς που ήρθαμε λίγο πιο κοντά σε αυτό, είναι ανεκτήμιτο».
Ρωτήσαμε τον Πάρη αν μπορεί να νικήσει το Ισραήλ ένας στόλος ειρήνης. Και απάντησή του σφράγισε όσα είχαμε ήδη ακούσει: για εκείνους ο «στόλος της ειρήνης» δεν ήταν μόνο μια συμβολική αποστολή αλλά μια πράξη που έσπασε την αίσθηση ακαταμάχητης παντοδυναμίας. Εξέθεσε, πίεσε και έδωσε φωνή σε όσα συμβαίνουν στη Γάζα. Για εκείνους, η νίκη δεν μετριέται μόνο σε τόνους βοήθειας αλλά σε ρήγματα στην εικόνα της ατιμωρησίας. Ο στόλος κατάφερε να βγει στην δημόσια αντιπαράθεση, να δημιουργήσει ρωγμές στην αφήγηση και να δώσει ανάσα στους Παλαιστίνιους. Ακόμα κι αν τα υλικά μέσα ήταν λίγα, η συμβολική αξία και οι στιγμές που επέτρεψαν στους ψαράδες να δουλέψουν ήταν, όπως μας λέει, πραγματικές νίκες μέσα στην καταστολή.
«Ο στόλος της ειρήνης νομίζω ότι νίκησε το Ισραήλ, γιατί με τη σειρά του – δεν είναι η πρώτη αποστολή, είναι η 38η αποστολή από θάλασσα – κατάφερε στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που νομίζω ότι το Ισραήλ ήταν πιο πιεσμένο από ποτέ, να το εκθέσει λίγο περισσότερο στα μάτια της δυτικής κοινωνίας. Και το γεγονός ότι μιλάμε για τη μεγαλύτερη αποστολή, με συμμετοχή πάνω από 500 άτομα, το έβαλε και μέσα σε περισσότερα σπίτια, σε περισσότερες γειτονιές, σε περισσότερες χώρες, και είδαν όλοι το πραγματικό πρόσωπο του σιωνιστικού καθεστώτος. Αν σκεφτεί κανείς με τι άνεση έκανε, ό,τι έκανε σε εμάς, που είμαστε λευκοί, δυτικοί, προνομιούχοι άνθρωποι, τι θα κάνει στους Παλαιστίνιους;
Με αυτήν την έννοια θεωρούμε ότι ο στόλος νίκησε το Ισραήλ. Και αν θέλετε να το συζητήσουμε επιχειρησιακά, πιστεύω ότι ο επόμενος στόλος που θα πάει – και θα πάει με 100 πλοία – θα καταφέρει να σπάσει και τον αποκλεισμό, θα καταφέρει να φτάσει στη Γάζα. Δεν έχει τη δύναμη το Ισραήλ να εμποδίσει τόσα πλοία – χωρίς να χτυπήσει θανάσιμα ή να βυθίσει κάποιο πλοίο. Δεν είναι τόσο παντοδύναμο όσο νομίζουμε ότι είναι.
Και ο άλλος λόγος που πιστεύω ότι νίκησε είναι γιατί εκείνο το πρωί, οι Παλαιστίνιοι ψαράδες βρήκαν την ευκαιρία, όσο το πολεμικό ναυτικό ασχολούνταν με εμάς, και βγήκαν και ψάρεψαν στα ανοιχτά μετά από χρόνια, το οποίο θα μου πεις είναι πολύ μικρό, αλλά είναι πολύ συγκινητικό. Είναι μια νίκη σε μια λωρίδα γης που τη λιμοκτονούν με σχέδιο. Το να βγουν ψαράδες μια μέρα να εκμεταλλευτούν αυτό το γεγονός, μας γεμίζει χαρά».
Το πρώτο πράγμα που αισθανθήκαμε ήταν ένα γαμώτο για τα παιδιά που δεν θα δουν τα κατάρτια του στόλου Sumud
Η πρώτη σκέψη όταν κατάλαβαν ότι δεν θα φτάσουν στην Γάζα ήταν καθαρή απογοήτευση, για τα παιδιά της Γάζας που περίμεναν. Για εκείνα τα πρόσωπα που τους είχαν στείλει βίντεο γεμάτα χαρά και προσμονή, πιστεύοντας πως ο στόλος θα έφερνε ελπίδα και λίγη ανάσα μέσα στην πολιορκία. Ήταν ένα «γαμώτο» βουβό, για μια συνάντηση που δεν έγινε ποτέ, αλλά που έδωσε νόημα σε κάθε μίλι αυτού του ταξιδιού.
«Η πρώτη σκέψη όταν καταλάβαμε ότι δεν θα φτάσουμε στη Γάζα ήταν η απογοήτευση για αυτά τα παιδιά που ξέραμε ότι μας περιμένουν. Σε όλο το ταξίδι μας, είχαμε μιλήσει και με Παλαιστίνιους από τη Δυτική Όχθη και με Παλαιστίνιους από τη Γάζα και μας είχαν στείλει πάρα πολλά βιντεάκια με παιδιά τα οποία ήταν στις ακτές της Γάζας και της Χαν Γιούνις και έστελναν μήνυμα για το πώς περιμένουν το Global Sumud Flotilla. Ήταν σαν παιδιά που περιμένουν τον Άγιο Βασίλη. Ήταν οι προσδοκίες πολύ μεγαλύτερες και από αυτό που μπορούσαμε να προσφέρουμε. Σου λένε, “έρχονται με πράγματα”. Τι πράγματα, σιγά, εμείς είχαμε 8-10 κούτες στο κάθε ιστιοπλοϊκό. Δεν χωρούσαν και περισσότερες, και ούτε φιλοδοξούσαμε και ούτε και μπορούσαμε να λύσουμε το επιστημιστικό πρόβλημα στη Γάζα. Στη Γάζα χρειάζονται 2000 τόνοι ημερησίως, αυτοί είναι οι υπολογισμοί από τον ΟΗΕ. Ήταν περισσότερο μια συμβολική κίνηση. Το πρώτο πράγμα που αισθανθήκαμε ήταν ένα γαμώτο για αυτά τα παιδιά που δεν θα μπορέσουν να δουν τα κατάρτια του στόλου Sumud.
Μετά φυσικά ξεκίνησαν οι σκέψεις για το τι θα ακολουθήσει, γιατί ούτε αυτό ήταν σίγουρο. Υπάρχει το προηγούμενο από τις αποστολές που προηγήθηκαν φέτος, αλλά αυτές ήταν αποστολές με ένα πλοίο. Είχε πάρα πολλά χρόνια να είναι περισσότερα. Η μεγαλύτερη μέχρι τώρα ήταν η αιματοβαμμένη αποστολή του 2010, που είχε 6 μεγάλα φορτηγά πλοία με τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας από την Τουρκία τότε και από την Ελλάδα. Αιματοκυλίστηκε με το πλοίο Mavi Marmara και τους 10 νεκρούς Τούρκους. Δεν υπήρχε αντίστοιχη εμπειρία, δεν ξέραμε πώς θα μας αντιμετωπίσουν, και ήταν επίσης η πρώτη αποστολή σε εμπόλεμη περίοδο, μετά το Madleen και το Handala, και άρα όλα τα πρωτόκολλα και όλο το προηγούμενο δεν ξέρεις αν θα ισχύσουν αυτή τη φορά.
Αυτοί οι άνθρωποι που είναι αιμοσταγείς, είναι δολοφόνοι παιδιών, είναι πολύ πιθανόν και ναρκωμένοι, δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσουν μετά από 12 ώρες καταδίωξης, που κατά την άποψή μας τους ξεφτυλίσαμε. Θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο εκδικητικοί, νευριασμένοι, να αντιδράσουν σε κάποια κίνηση αυθόρμητα».
Η στιγμή που τους περικυκλώνει το ισραηλινό ναυτικό δεν ήρθε απρόσμενα. Όλοι πάνω στο πλοίο ήξεραν ότι αργά ή γρήγορα θα συνέβαινε. Η ομάδα λειτούργησε σαν ένα σώμα: ήξεραν ποιος θα μιλήσει, πώς θα σταθούν, πώς θα προστατεύσουν όσους κινδύνευαν περισσότερο. Μέσα στη νύχτα, με τα φώτα και τις απειλές να τους περικυκλώνουν, εκείνο που έμενε σταθερό ήταν η αποφασιστικότητα να σταθούν όρθιοι, με αξιοπρέπεια, απέναντι σε μια δύναμη που νόμιζε ότι μπορούσε να τους λυγίσει.
Όπως περιγράφει ο Πάρις Λαυτσής, «το ισραηλινό ναυτικό μας περικύκλωσε πολλές φορές. Υπήρχαν αυτές οι μικρές φρεγάτες, η δουλειά των οποίων ήταν να μας καθυστερούν, να πετάνε νερό και να απειλούν, ώστε να σβήσουμε τις μηχανές για να προλάβουν να έρθουν τα φουσκωτά με τα κομάντο, που είναι αυτά που μπορούσαν να κάνουν το ρεσάλτο. Η τελευταία φορά που μας περικύκλωσε ήταν αυτή που περιέγραψα πριν. Εμάς μας έπιασαν επειδή επιστρέψαμε πίσω για να δούμε τι γίνεται με το “Βαγγέλης Πισσίας” – ένα άλλο ελληνικό πλοίο, το οποίο φάνηκε να χάνει έδαφος. Γυρίσαμε και είδαμε τους φακούς των κομάντος πάνω στο πλοίο, οπότε πλέον δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι. Ξανακάναμε αναστροφή και εκεί μας τσάκωσαν – μία μικρή φρεγάτα μπροστά, δύο ζοντιάκ στο πλάι. Ήταν πλέον δεδομένο ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε.
Ήμασταν πάρα πολύ καλά προετοιμασμένοι για αυτό, είχαμε κάνει τη σχετική εκπαίδευση και είχαμε τρέξει και πολλά σενάρια πάνω στο πλοίο – πώς ακριβώς καθόμαστε για να προστατεύσουμε και τα περισσότερο ευάλωτα άτομα του πληρώματος, ως επί το πλείστον τις γυναίκες της αποστολής, γιατί ο IDF έχει παράδοση στις σεξουαλικές κακοποιήσεις, και τα στοχοποιημένα άτομα – για παράδειγμα άτομα που έχουν πάρει μέρος σε προηγούμενες αποστολές, όπως η Γκρέτα. Εμείς είχαμε τον Τάκη και τον Θόδωρο, και οι δύο μέλη της αποστολής του 2010, και εμένα, που ήμουν στοχοποιημένος σε αυτή την αποστολή από το Υπουργείο Διασποράς του Ισραήλ.
Ξέραμε ακριβώς πώς καθόμαστε, ξέραμε ακριβώς ποιος θα μιλούσε πριν μπούνε πάνω στο πλοίο για να κάνει σαφές ποιοι είμαστε, τι είναι αυτή η αποστολή, ότι είναι παράνομο αυτό που κάνουν αυτή τη στιγμή, ότι είναι μια πράξη πειρατείας, μια πράξη τρομοκρατίας, ότι παραβαίνουν το διεθνές δίκαιο και καταλογίζοντάς τους τη γενοκτονία και το σκόπιμο λοιμό, για τα οποία εμείς κάνουμε αυτή τη δράση αλληλεγγύης προς τη Γάζα. Και φυσικά ξέραμε ποιος θα μιλούσε από τη στιγμή που θα γινόταν το ρεσάλτο μέσα στο πλοίο. Όλα αυτά τα είχαμε δουλέψει πάρα πολύ, γιατί σε τέτοιες στιγμές πρέπει να είναι όλα αυστηρά καθορισμένα, για να μην γίνονται λάθη από τη δικιά μας πλευρά και να ελαχιστοποιήσουμε το βαθμό επικινδυνότητας».
«Λίγο πριν την εκκίνηση της αποστολής, στις αρχές του Σεπτέμβρη, δημοσιεύτηκε ένα report για το Global Sumud Flotilla από το Υπουργείο Διασποράς και Καταπολέμησης του Αντισημιτισμού, του Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το report είχε και έναν γράφο (δίκτυο συνδέσεων) αλιευμένο από μια ιντερνετική πλατφόρμα δημιουργίας γραφημάτων από έναν σκιώδη λογαριασμό με το όνομα “research services”.
Ο συγκεκριμένος λογαριασμός έχει στοχοποιήσει με αντίστοιχα γραφήματα – τους τελευταίους 6 μήνες – για διασυνδέσεις με την τρομοκρατία ακόμα και την τρίτη μεγαλύτερη διεθνή ΜΚΟ που έχει συμβουλευτικό καθεστώς στον ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την UNESCO, ακόμα και την μεγαλύτερη ΜΚΟ των ΗΠΑ για τα δικαιώματα των Μουσουλμάνων Αμερικανών, που έχει σχέσεις με εν ενεργεία μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσου, για την οποία έχει εκφράσει δημόσια επαίνους ακόμα και η Καμάλα Χάρις.
Σε έναν από αυτούς τους γράφους εμφανίζεται στο κέντρο το όνομά μου και η φωτογραφία μου, όπως επίσης και άλλων δύο μελών του March to Gaza Greece. Αυτός ο γράφος είναι αποτέλεσμα της τεράστιας κινητοποίησης στην Ελλάδα στις 10 Αυγούστου σε περισσότερα από 120 νησιά και τουριστικούς προορισμούς. Δηλαδή, αυτός ο γράφος φτιάχτηκε από αυτό το λογαριασμό με αφορμή την “ημέρα της οργής”, όπως την ονόμασε το Ισραήλ – εμείς την ονομάσαμε “ημέρα δράσης ενάντια στη γενοκτονία και στους υποστηρικτές της”. Επειδή, σαν μέλος του συντονιστικού του March to Gaza Greece και σαν διαχειριστής του ανοιχτού Telegram group, μέσα από το οποίο συντονίστηκε όλη αυτή η δράση – μια ιστορικών διαστάσεων πρωτοβουλία σε ένα κράτος που θεωρείται πολύ φιλικός προορισμός για τους Ισραηλινούς τουρίστες και στρατιώτες – τους πείραξε πάρα πολύ. Νομίζω τους πείραξε πιο πολύ από οτιδήποτε αυτό το καλοκαίρι.
Αυτόν τον ανεπίσημο γράφο τον υιοθέτησε επίσημα το Υπουργείο Διασποράς, οπότε στο report που έβγαλε για το Global Sumud Flotilla, στο οποίο προσπαθούσε με follows και likes σε κοινωνικά δίκτυα να αποδείξει σχέσεις μεταξύ της Χαμάς με την διοργάνωση του στόλου, εκεί κάπου είχε και τη δικιά μου φωτογραφία. Στον ίδιο γράφο ήταν και ο Saif Abukeshek, εκ των συντονιστών στο Steering Cοmmittee της διεθνούς πρωτοβουλίας Global Sumud Flotilla.
Πρόκειται προφανώς για μία πρόχειρη προπαγανδιστική έρευνα με στόχο να τρομοκρατήσει, να στοχοποιήσει και να συκοφαντήσει τον αγώνα μας.
Ό,τι και να κάνεις, δεν τρομοκρατούμαστε. Θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε εδώ πέρα μέχρι να πάρεις τα χέρια σου από τη Γάζα και την Παλαιστίνη
Ωστόσο, όταν βλέπεις τη φωτογραφία σου και το όνομά σου, το σκέφτεσαι. Δηλαδή, πολλοί αγαπημένοι δικοί μου άνθρωποι και σύντροφοι μου είπαν ότι ίσως να το σκεφτώ να συμμετέχω στην αποστολή. Δεν έχει σημασία αν ξέρουν περισσότερα για περισσότερους. Το θέμα είναι ότι ένα τέτοιο report προετοιμάζει το έδαφος ώστε συγκεκριμένοι άνθρωποι – που δικαιολογείται γιατί να στοχοποιηθούν – να στοχοποιηθούν. Και πράγματι, η διεθνής πρωτοβουλία για τον Saif πήρε απόφαση να μην είναι ο ίδιος μέσα για να τον προστατέψει. Ο Saif βέβαια έχει κάτι που δεν έχω εγώ: την παλαιστινιακή καταγωγή του που είναι κάτι το οποίο τον βάζει στο στόχαστρο εκ των πραγμάτων.
Για μένα δεν υπήρχε δεύτερη σκέψη. Δεν υπήρχε περίπτωση να χάσω αυτή την αποστολή. Ομολογουμένως, όμως, μετά την απαγωγή μας και σε στιγμές που βρέθηκα μόνος μου, μου πέρασε απ’ το μυαλό. Και δεν πέρασε μόνο σε μένα, πέρασε και από τους φίλους μου που βρισκόμασταν μαζί στο κελί. Όταν γινόταν έφοδος για έλεγχο με ονόματα, και όταν μας έπαιρναν έξω για να μας αλλάξουν κελιά, με είχαν άγχος. Τελικά όλα πήγαν καλά. Και αυτό είναι επίσης μια νίκη, μια συλλογική νίκη: ό,τι και να κάνει το Ισραήλ, δεν τρομοκρατούμαστε. Θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε εδώ πέρα μέχρι να πάρει τα χέρια του από τη Γάζα και την Παλαιστίνη».
Ο Πάρις μας μίλησε για τις στιγμές που ακολούθησαν την κατάληψη. Η περιγραφή του αποτυπώνει μια μετάβαση από την ένταση της κατάληψης στη σιωπηλή βία της αιχμαλωσίας. Οι ώρες κάτω από τον ήλιο, η απομόνωση, η ψυχολογική πίεση και οι ταπεινώσεις δεν ήταν τυχαίες. Αποτελούσαν μέρος μιας οργανωμένης προσπάθειας να σπάσει η συνοχή και η αξιοπρέπεια των κρατουμένων.
Παρ’ όλα αυτά, όπως τονίζει, η στάση του πληρώματος και η συλλογική τους αντίσταση με την άρνηση υπογραφής των εγγράφων άμεσης απέλασης ανέδειξαν το ήθος και τη δύναμη του κινήματος. Ακόμα και μπροστά στον αυταρχισμό και την προπαγανδιστική επίδειξη της ακροδεξιάς εξουσίας, η αλληλεγγύη και η πίστη στον σκοπό παρέμειναν ακέραιες, μετατρέποντας μια εμπειρία καταστολής σε πράξη ηθικής νίκης.
Πώς σας αντιμετώπισαν οι αρχές μετά την κατάληψη του στόλου;
«Ποικίλει η αντιμετώπιση από σκάφος σε σκάφος. Εμάς, το δικό μας σκάφος, αυτό που έκαναν ήταν να μας βάλουν μπροστά στο κατάστρωμα να κάτσουμε και μας άφησαν εκεί από την ανατολή του ηλίου μέχρι και να φτάσουμε στο λιμάνι του Ασντόντ, χωρίς σκιά, στον ήλιο – και μιλάμε για καλοκαιρινό ήλιο, ήμασταν πολύ νότια. Τους ζητήσαμε να μπουμε μέσα γιατί είχε πολύ ήλιο και μας είπαν “δεν μας ενδιαφέρει”».
Γνωρίζατε που πηγαίνετε; Σας είχαν ενημερώσει;
«Όχι. Ο Ισραηλινός στρατός δεν απαντούσε σε καμία ερώτηση. Είναι κλασική τακτική. Ούτε καν τι ώρα είναι δεν μας έλεγαν. Κατευθείαν μας πήραν τα πάντα και μας άφησαν με τα ρούχα που φορούσαμε στον ήλιο. Ευτυχώς είχαμε πρόσβαση σε νερό. Εμείς, στο “Παύλος Φύσας” – η συντριπτική πλειοψηφία του πληρώματος – είχαμε συμφωνήσει ότι θα ξεκινήσουμε απεργία πείνας από τη στιγμή της παράνομης απαγωγής μας. Είχαμε γράψει και κείμενο, το οποίο είχαμε ζητήσει από την ομάδα υποστήριξης να δημοσιοποιηθεί μόνο αφού θα φτάναμε στο λιμάνι του Ασντόντ, οπότε δεν ζητήσαμε ούτως ή άλλως πρόσβαση στην τροφή που είχαμε στο σκάφος. Ένα μέλος του πληρώματος, που είχε πει ότι θα προχωρήσει σε άρνηση συσσιτίου από τους Ισραηλινούς και στις φυλακές θα ζητήσει μόνο από την πρεσβεία φαγητό, στο σκάφος ζήτησε πρόσβαση στην τροφή και προφανώς του την αρνήθηκαν. Μέχρι και στην τουαλέτα πηγαίναμε με το όπλο στην πλάτη και ανοίχτη την πόρτα. Το σημαντικότερο όμως ήτανε η αντιμετώπιση. Με έναν υποτιμητικό τρόπο μας δήλωναν ότι “δεν μας ενδιαφέρει”.
Φτάσαμε στο Ασντόντ μετά από πάρα πολλές ώρες. Κόβανε βόλτες στη θάλασσα, για να καθυστερήσουν την άφιξή μας. Όταν φτάσαμε στο Ασντόντ ήταν περίπου τρεις το μεσημέρι. Κάτσαμε γονατιστοί σε ένα πάρκινγκ πάρα πολύς κόσμος, μέχρι που έπεσε ο ήλιος. Εκεί είχε διάφορους τραμπουκισμούς, λεκτικούς, και προπηλακισμούς. Ο στόχος ήταν να σπάσει η ψυχολογία μας, γιατί αμέσως μετά ακολουθούσε η γραφειοκρατική διαδικασία. Μας πήραν τα πράγματα, μας έκαναν ξανά σωματικό έλεγχο, και μπήκαμε σε μία σειρά για να περάσουμε τις πρώτες ακροάσεις.
Εκείνη ήταν η πρώτη φορά που μας δόθηκε η ευκαιρία να υπογράψουμε ένα χαρτί, το οποίο λέει ότι αναγνωρίζουμε ότι παρά τις προειδοποιήσεις του πολεμικού ναυτικού σπάσαμε ένα νόμιμο αποκλεισμό και αιτούμαστε την άμεση απέλασή μας. Αυτό είναι ένα χαρτί το οποίο αν το υπέγραφες μπορούσες να φύγεις κατευθείαν. Όταν σε έχουν συλλάβει μέσα στο βράδυ, σε έχουν σύρει στη θάλασσα για ώρες – γιατί κανονικά η απόσταση είναι πολύ μικρότερη από την ώρα που κάναμε εμείς να φτάσουμε στο Ασντόντ – σε έχουν αφήσει στον ήλιο, σε έχουν τραμπουκίσει, σε άλλους έχουν δέσει τα μάτια, άλλους τους έχουν δέσει πισθάγκωνα, έχεις φάει σφαλιάρες, δεν έχεις πιει νερό, δεν έχεις φάει για 24 ώρες και πας εκεί πέρα, είναι πολύ δελεαστικό να το υπογράψεις. Νομίζω γι’ αυτό γίνεται και όλο αυτό, για να το υπογράψεις. Αυτό ήταν ψυχολογική βία.
Το σημαντικό σε αυτή την υπόθεση είναι ότι αυτό το χαρτί δεν το υπέγραψε κανείς. Μετά ακολούθησε μια δεύτερη ακρόαση, στην οποία είχες την ευκαιρία να υπογράψεις ένα δεύτερο χαρτί, το οποίο δεν μιλούσε πλέον για τον ναυτικό αποκλεισμό, αλλά έλεγε ότι “με βάση τον νόμο της παράνομης εισόδου στο Ισραήλ του 1952, αιτούμαι να απελαθώ εντός 72 ωρών, χωρίς ακρόαση δικαστηρίου”.
Μαζί μας ήταν Παλαιστίνιες δικηγόροι από την ομάδα Adalah, που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των Παλαιστίνιων κρατούμενων στις φυλακές, όπως αυτές τις υψίστης ασφαλείας στην έρημο Νεγκέβ, όπου βρεθήκαμε και εμείς. Ήμασταν σε έναν χώρο, σαν τελωνείο, ένα μεγάλο terminal, στο οποίο είχαν στήσει έναν απίστευτο σύστημα, είχαν φέρει γραφεία, καινούριους υπολογιστές και οθόνες, κάμερες για τις φωτογραφίες, είχαν φτιάξει το χώρο με ουρές ώστε να περνάμε όλοι εκεί.
Στην τελευταία ακρόαση, ήσουν υποχρεωμένος να εμφανιστείς παρουσία δικηγόρου, οι οποίες μας ενημέρωσαν ότι αυτό το δεύτερο χαρτί, δεν πειράζει αν το υπογράψεις. Η δικηγόρος μου είπε ότι “δεν αναφέρει κάτι για τον αποκλεισμό, μπορείς να το υπογράψεις και να γλιτώνεις μια ταλαιπωρία, γιατί στις 72 ώρες μάλλον θα φύγεις. Αν δεν το υπογράψεις, θα πρέπει να γίνει ακρόαση με δικαστή και στην καλύτερη θα φύγεις στις 96 ώρες, μπορεί όμως να είναι και αρκετές μέρες παραπάνω. Δεν υπάρχει εγγύηση, γιατί είστε αυτή τη φορά 500 άνθρωποι και εμείς δεν ξέρουμε που θα σας πάνε και πώς θα το χειριστούν”.
Αυτό λοιπόν είναι επίσης ένα χαρτί που υπέγραψαν ελάχιστοι που για σοβαρούς λόγους υγείας έπρεπε να φύγουν το συντομότερο. Ο αστυνομικός μου το πρόσφερε δύο και τρεις φορές να το υπογράψω, γιατί αυτοί ήθελαν αφενός την υπογραφή που αναγνωρίζει την παράνομη είσοδο, αφετέρου ήθελαν να ξεμπερδεύουν και να μας διώξουν. Αφού έκαναν το σόου εσωτερικής κατανάλωσης με τον Μπεν Γκβιρ στο πάρκινγκ, με την Γκρέτα που την έσερναν και την ξεφτύλιζαν με την Ισραηλινή σημαία, ήθελαν μετά να ξεμπερδεύουν.
Όταν δεν το υπέγραψα – και δεν το υπέγραψε η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής αποστολής και η συντριπτική πλειοψηφία γενικά της αποστολής – η δικηγόρος μου είπε πολύ εμπιστευτικά “ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτό που κάνετε, είναι πολύ σημαντικό για τον αγώνα που δίνουμε εδώ, είναι πολύ σημαντικό που εκπρόσωποι από όλο τον κόσμο δεν αναγνωρίζουν την παράνομη είσοδο και τον ναυτικό αποκλεισμό και αυτό μας βοηθάει για να τον αμφισβητούμε κι εμείς”. Αυτό ήταν πολύ συγκινητικό και ήταν και η τελευταία ανθρώπινη αλληλεπίδραση που είχαμε πριν βρεθούμε με τους ανθρωποφύλακες – που λίγο μετά μας πήραν τα κορδόνια από τα παπούτσια, πράγμα που σήμαινε ότι πλέον οδηγούμαστε στη φυλακή.
Εμένα με έβαλαν στο μικρότερο και σκοτεινότερο κελί μέσα στο μεταγωγικό. Ήμουν για πολλή ώρα μόνος μου, χωρίς ενημέρωση για το που πάω. Και εκεί ακολουθούσαν τα κλασικά βασανιστήρια, που δεν διαφέρουν πολύ από αυτά που κάνουν οι δικοί μας εδώ: ανοιχτή η μηχανή για ώρες χωρίς να ξεκινάει, κοπανήματα, κλειδώματα, φωνές, κρύος αέρας, ενώ είσαι με το κοντομάνικο, δεν μπορείς να δεις, είναι όλα σκοτεινά. Εκείνη ήταν και η πρώτη φορά που ομολογουμένως φοβήθηκα, κυρίως λόγω της στοχοποίησής μου.
Στο πάρκινγκ μπορούσες να σηκώσεις λίγο το κεφάλι σου. Θα έτρωγες καμιά σφαλιάρα, αλλά ήξερες ότι οι σύντροφοί σου είναι δίπλα σου. Μέσα στο τελωνείο, μπορούσες να βλέπεις από απόσταση τους υπόλοιπους δικούς σου να περνάνε την ίδια διαδικασία. Μετά άρχισαν και στένευαν οι διάδρομοι και άνοιγαν οι αποστάσεις και ήσουν πλέον μόνος σου. Οι Ισραηλινοί σκληραίναν την στάση τους και είχαν αρχίσει πλέον να μιλάνε πολύ απειλητικά. Μας ρώταγαν “γιατί είστε εδώ, είστε Χαμάς;”.
Και φτάνει ένα σημείο όπου εγώ μπαίνω μόνος μου σε ένα μεταγωγικό, και δεν μπορώ να είμαι σίγουρος ότι δεν χωρίζουν οι δρόμοι μας με τους υπόλοιπους, ότι εγώ δεν πάω κάπου αλλού, και ότι δεν θα έχω μια διαφορετική μεταχείριση. Μέχρι που έφεραν κι άλλον έναν ηλικιωμένο βραζιλιάνο ακτιβιστή και στριμωχτήκαμε στο κελί. Ήταν το πιο ανακουφιστικό στρίμωγμα της ζωής μου. Μετά από 2 ώρες αναμονή και 3 ώρες διαδρομής, φτάσαμε στις φυλακές Κετζιότ, στην έρημο. Μπορούσες να δεις από κάτι μικρές τρύπες που είχε το μεταγωγικό ότι ήμασταν στη μέση του πουθενά.
Πάντως τήρησαν την υπόσχεσή τους. Αυτό που έκαναν το είχε εισηγηθεί η ακροδεξιά πτέρυγα της κυβέρνησης. Ο Μπεν Γκβιρ είχε πει ότι αυτή τη φορά θα μας πάνε σε φυλακές υψίστης ασφαλείας για να μην διανοηθούμε να το ξανακάνουμε – και όχι στα κρατητήρια στο Ασντόντ, όπως πήγαιναν τις προηγούμενες αποστολές».
Δεν θα το ξανακάνατε;
«Θα το ξανακάναμε 100 φορές. Θα το ξανακάναμε όλοι και μάλιστα – τουλάχιστον στο δικό μου κελί, στο κελί 13 της πτέρυγας 9 που πλέον είμασταν μπλεγμένοι από διάφορες εθνικές αντιπροσωπείες – συμφωνήσαμε ότι την επόμενη φορά θα πάμε 200 πλοία. Γιατί εκτιμάμε ότι στα 200 πλοία κάποιο θα περάσει».
Από τη στιγμή που το μεταγωγικό σταμάτησε στην έρημο, η εμπειρία της αιχμαλωσίας πέρασε σε ένα νέο, πιο σκληρό στάδιο, αλλά και σε μια νέα μορφή αντίστασης. Οι φυλακές της Νεγκέβ δεν ήταν μόνο ένας τόπος κράτησης, αλλά και μια προσπάθεια εξευτελισμού και ψυχολογικής φθοράς. Κι όμως, μέσα σε αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον, η αποστολή δεν σταμάτησε να υπάρχει. Απλώς μεταμορφώθηκε. Εκεί, ανάμεσα στα κάγκελα και τα τσιμεντένια κελιά, γεννήθηκε μια μικρή κοινότητα ανυπακοής, μια συνέχεια της αλληλεγγύης που είχε ξεκινήσει στη θάλασσα. Ο ίδιος περιγράφει αυτές τις στιγμές όχι ως ήττα, αλλά ως έναν ακόμα κρίκο του ίδιου αγώνα. Αυτή τη φορά μέσα στις φιλικές, απέναντι στον φόβο και την απομόνωση.
«Οι φυλακές είναι ένα περιβάλλον που του έχεουν ρουφήξει από μέσα οποιαδήποτε χαρά, οτιδήποτε ανθρώπινο. Όμως αυτό που στήσαμε εκεί μέσα 4 μέρες ήταν επίσης μια νίκη αυτής της αποστολής. Μέσα στις φυλακές επικρατούσε μία μικρή εξέγερση διαρκώς, υπό την απειλή όπλων, υπό την απειλή να μας πάνε στην απομόνωση, να σου στερήσουν ακόμα περισσότερα από αυτά που σου στερούν (την ελάχιστη τροφή για όσους δεν έκαναν απεργία πείνας, φρέσκο νερό κτλ). Κάτω από αυτές τις συνθήκες όμως, και υπό το φόβο και την αγωνία για το άγνωστο, υπήρχε μία συλλογική στάση ανυπακοής, για να διεκδικήσουμε πράγματα που χρειαζόμασταν, όπως πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Υπήρχαν ηλικιωμένοι άνθρωποι διαβητικοί που έκαναν τρεις μέρες να πάρουν Ινσουλίνη. Έπρεπε να κοπανάμε τις πόρτες των κελιών για τρεις μέρες και να φωνάζουμε “Insulin to room sixteen”.
Αυτό που ξεκίνησε το βράδυ της καταδίωξης, που ούτε ένα πλοίο δεν έκανε βήμα πίσω, συνεχίστηκε στις φυλακές
Κοιτούσαμε από τα κάγκελα, μπορούσαμε να δούμε μόνο τα απέναντι τρία κελιά. Ήταν σε μία πτέρυγα, δέκα και δέκα αντικριστά κελιά. Φωνάζαμε, μιλούσαμε, τραγουδούσαμε, φωνάζαμε συνθήματα για την Παλαιστίνη. Φωνάζαμε συνθήματα για την Παλαιστίνη ακόμα και όταν ήρθε ο Μπεν Γκβιρ στις φυλακές. Όταν κυκλοφόρησε το βίντεο από το πάρκινγκ, στο Ασντόντ, εμείς ήμασταν ήδη στα μεταγωγικά προς τις φυλακές στην έρημο.
Λίγες ώρες μετά ήρθε και εκεί ο Μπεν Γκβιρ να κάνει σόου. Ήρθε την ώρα που μας είχαν σε ένα ανοιχτό κλουβί, πριν μας αλλάξουν ρούχα και μας οδηγήσουν στα κελιά μας. Πέρασε απ’ έξω με τις κάμερες. Ήταν σόου εσωτερικής κατανάλωσης. Μας έδειχνε και έλεγε “αυτοί υποστηρίζουν τους τρομοκράτες, είναι ζώα, τρομοκράτες, δολοφόνοι εβραίων μωρών”. Και για κάποιο λόγο, εκείνη την ώρα μας βγήκε αυθόρμητα να φωνάξουμε “Free Palestine”. Μας φαινόταν αδιανόητο να μην πούμε κάτι σε αυτό το σόου που στήσανε. Και θα ήταν άδικο, εξαιρετικά άδικο να μην πεις κάτι. Εκεί είχαμε νικήσει το φόβο. Αυτό που ξεκίνησε το βράδυ της καταδίωξης, που ούτε ένα πλοίο δεν έκανε βήμα πίσω, συνεχίστηκε στις φυλακές.
Αυτό νομίζω ήταν το πιο συγκλονιστικό στις φυλακές, αλλά και το γεγονός ότι μετά τη θάλασσα, μπλεχτήκαμε διαφορετικός κόσμος μέσα στα κελιά. Δηλαδή, εγώ εκτός από ακόμα δύο Έλληνες, ήμουν με έναν Κούρδο, δύο Τούρκους, δύο Μαλαισιανούς, δύο Ισπανούς, έναν Ιταλό, και έναν Γάλλο βουλευτή της Ανυπότακτης Γαλλίας, ο οποίος δεν είχε καμία διαφορετική αντιμετώπιση από εμάς – και αυτός απεργός πείνας».
Η επιστροφή στην Ελλάδα δεν σήμαινε μόνο το τέλος μιας «περιπέτειας», αλλά την επανασύνδεση δύο παράλληλων αγώνων: αυτού που δινόταν μέσα στις φυλακές και εκείνου που συνεχιζόταν έξω, στους δρόμους. Η αίσθηση ότι «υπάρχει αυτός ο κόσμος εκεί πίσω» ήταν, όπως λέει ο Πάρις, αυτό που τους «κράτησε όρθιους στις πιο δύσκολες στιγμές». Η γνώση ότι η αλληλεγγύη δεν έμεινε στα λόγια, αλλά πήρε σάρκα και οστά, μετατράπηκε σε ένα είδος εσωτερικής ασπίδας απέναντι στον φόβο και την εξάντληση. Έτσι, όταν ήρθε η στιγμή της επιστροφής, ήταν μια βαθιά, συλλογική ανάσα, η επιβεβαίωση ότι αυτός ο αγώνας, όσο μακριά κι αν φτάσει, δεν δίνεται ποτέ μόνος.
Ξέραμε ότι στο τέλος θα μας αφήσουν ελεύθερους γιατί υπάρχει ο αυτός ο κόσμος εκεί πίσω
«Όταν γυρίσαμε πίσω το πρώτο πράγμα που ρωτήσαμε ήταν τι έγινε από τη στιγμή που μας έπιασαν. Μάθαμε, δηλαδή, για την επόμενη μέρα, για την παράσταση διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Εξωτερικών, για την τεράστια πορεία το απόγευμα της Πέμπτης, για τις υπόλοιπες κινητοποιήσεις, για τις σκέψεις που έκαναν οι άνθρωποί μας. Λίγο πολύ επιβεβαιώθηκε αυτό που είχαμε στο μυαλό μας. Ξέραμε ότι κάπως έτσι περίπου θα είναι και αυτό μας βοηθούσε να αντέχουμε κι εμείς μέσα στις φυλακές και να έχουμε αυτό το πνεύμα εξέγερσης, γιατί ξέραμε ότι στο τέλος θα μας αφήσουν ελεύθερους ακριβώς επειδή υπάρχει αυτός ο κόσμος εκεί πίσω.
Όσο για την υποδοχή στο αεροδρόμιο, εμείς μάθαμε από την πρεσβεία την προηγούμενη μέρα που ήρθε και μας επισκέφθηκε ότι θα αφεθούμε ελεύθεροι την επόμενη με πτήση της Aegean, μισθωμένη από την ελληνική κυβέρνηση, που είναι το ελάχιστο που όφειλε να κάνει. Δεν ξέραμε όμως αν αυτή η πληροφορία έχει φτάσει στους συγγενείς, στο συντονιστικό του March to Gaza, στις ομάδες υποστήριξης, αν το ξέρουν οι άνθρωποι μας. Οπότε, για να είμαστε σίγουροι, μπαίνοντας στο αεροπλάνο, ζήτησα από τον υπάλληλο του Υπουργείου Εξωτερικών να στείλει ένα μήνυμα σε έναν αριθμό, δευτερόλεπτα πριν απογειωθούμε. Δεν ξέρω αν έφτασε ποτέ αυτό το μήνυμα στην ώρα του. Έγραψα στα γρήγορα ότι σε δύο ώρες φτάνει η πτήση – ούτε ποιος είμαι δεν πρόλαβα να γράψω – ώστε αν είχαν αποκρύψει ότι επιστρέφουμε να προλάβουν οι άνθρωποί μας να οργανωθούν. Το είχαμε ανάγκη νομίζω».
Πώς ήταν η στιγμή που ξανάσμιξες με τους υπόλοιπους 26;
«Με τους υπόλοιπους 26 ξανασμίξαμε πρώτη φορά μέσα στο αεροπλάνο και ήταν τρομερά συγκινητική η στιγμή, με αγκαλιές και φιλιά. Βρεθήκαμε και πεταχτά οι άντρες απέναντι από τις γυναίκες στο διάδρομο της φυλακής την Κυριακή, που μας είδε η πρεσβεία για να μας ανακοινώσει ότι θα αποφυλακιστούμε την επόμενη μέρα. Αλλά μέσα στις φυλακές, όταν πας να κάνεις ένα άγγιγμα, να πεις μια κουβέντα, βάζουν κατευθείαν τις φωνές. Θέλουν απλά να εξαλείψουν κάθε τι ανθρώπινο και όμορφο υπάρχει εκεί μέσα. Και στο αεροδρόμιο προφανώς ήταν πολύ συγκινητική στιγμή που ξαναβρήκαμε τους ανθρώπους μας, τους ανθρώπους που ξέραμε ότι μας πρόσεχαν όσο λείπαμε. Γιατί ήταν μια κοινή προσπάθεια από την αρχή μέχρι το τέλος. Κοινό βίωμα, από διαφορετική πλευρά, αλλά κοινό».
Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης υπήρξε ένα από τα πιο πικρά κεφάλαια αυτής της ιστορίας. Ενώ 27 Έλληνες είχαν απειχθεί σε διεθνή ύδατα, θύματα μιας ξεκάθαρης πράξης πειρατείας, η επίσημη αντίδραση περιορίστηκε σε τυπικές δηλώσεις και διπλωματικές κινήσεις χωρίς ουσία. Όπως περιγράφει ο Πάρις Λαυτσής, η σιωπή και η αδράνεια δεν ήταν απλώς πολιτική επιλογή. Ήταν μια στάση συνενοχής. Και αν κάτι ανέδειξε αυτή η υπόθεση, είναι το χάσμα ανάμεσα στην κρατική υποτέλεια και την αλληλεγγύη. Γιατί, όπως λέει ο ίδιος, την ώρα που το κράτος σιωπούσε, χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα στάθηκαν δίπλα τους, αποδεικνύοντας ποιοι πραγματικά εκπροσωπούν την τιμή μιας κοινωνίας.
«Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, και από την επαφή που είχαμε με την πρεσβεία, ήταν χλιαρή. Αυτό το είδαμε εκ των υστέρων, γιατί εμείς για 5 μέρες δεν είχαμε καμία επαφή με την επικαιρότητα στην Ελλάδα, δεν ξέραμε τι γίνεται. Ήταν καθημερινή η συζήτηση μας μέσα στα κελιά για το τι μπορεί να γίνεται πίσω, αν έγινε κάποια μεγάλη πορεία, τι λέει η κυβέρνηση. Το αφήναμε στη φαντασία μας.
Απήγαγαν 27 πολίτες του κράτους τους, που έχει την υποχρέωση να τους προστατέψει και χρειάστηκαν πέντε μέρες για να μας πάρουν από εκεί
Η ελληνική κυβέρνηση έκανε το λιγότερο από αυτά που όφειλε και το πιο ντροπιαστικό και εξοργιστικό από όλα είναι ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει πει κουβέντα για το πώς βρέθηκαν αυτοί οι 27 Έλληνες στις Ισραηλινές φυλακές. Δηλαδή μιλάει για 27 Έλληνες φυλακισμένους σαν να τηλεμεταφερθήκαμε στις Ισραηλινές φυλακές. Που ήμασταν; Εμείς είχαμε πορεία προς τη Γάζα. Εμάς συγκεκριμένα μας απήγαγαν στα 43 ναυτικά μίλια, δηλαδή σε διεθνή ύδατα. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει τοποθετηθεί ακόμα και δεν έχει τοποθετηθεί, γιατί ξέρει πολύ καλά ότι, αν αποδεχθεί την απαγωγή, αν αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του Ισραήλ στα διεθνή ύδατα, αν το Ισραήλ μπορεί στα διεθνή ύδατα να κάνει ό,τι γουστάρει, αντίστοιχα μπορούν όλα τα υπόλοιπα κράτη που συνυπάρχουμε στη Μεσόγειο, στα διεθνή ύδατα να κάνουν ό,τι γουστάρουν.
Δεν είναι όμως έτσι. Τα κράτη μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο συμφώνησαν σε ένα διεθνές δίκαιο. Το Ισραήλ απ’ ό,τι φαίνεται απολαμβάνει μιας, άνευ προηγουμένου, ασυλίας να το καταπατά αυτό το δίκαιο, και η ελληνική κυβέρνηση αποδείχτηκε τελείως αναντίστοιχη. Απήγαγαν 27 πολίτες του ελληνικού κράτους, το οποίο έχει την υποχρέωση να τους προστατέψει και, σε αντίθεση με την Γλυκερία που την εκκένωσαν στέλνοντας C-130 μέσα σε μια μέρα από το Ισραήλ όταν ξεκίνησε τον πόλεμο με το Ιράν, εμάς χρειάστηκαν πέντε μέρες για να μας πάρει από εκεί – με την πρεσβεία να έρχεται μόλις τη δεύτερη μέρα και χωρίς να δείχνει κανέναν υπερβάλλοντα ζήλο».
Υπήρξε και ένα debate για το αν θα πληρώσετε τα έξοδα της επιστροφής σας από το Ισραήλ.
«Τα έξοδα της επιστροφής να τα ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση από το Ισραήλ που μας απήγαγε παράνομα σε διεθνή ύδατα και μας έσειρε στο Ασντόντ με την βία και παρά την θέλησή μας.
Αν επιμένουν όμως και θέλουν να μας στείλουν τον λογαριασμό, να ξέρουν ότι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να το πληρώσουμε. Έχουμε τα χρήματα επειδή η αλληλεγγύη του κόσμου είναι όση και το μίσος των ακροδεξιών τρολ στο ίντερνετ – ατελείωτη. Είναι ατελείωτη και η οικονομική στήριξη από το υστέρημά τους, και οι εργατοώρες που έδωσαν εθελοντικά χιλιάδες εργαζόμενοι άνθρωποι για να γίνει αυτή η πρωτοβουλία. Δεν είναι μόνο οι 500 άνθρωποι που ανεβήκαμε στα πλοία. Λαμβάνουμε στήριξη και μηνύματα αλληλεγγύης που λένε “παιδιά, είμαστε Έλληνες φορολογούμενοι, και θέλουμε τα λεφτά μας να δωθούν για την πτήση. Χίλιες φορές σε εσάς από το να πάνε στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τα δάνεια που έχει πάρει ο Μητσοτάκης και η παρέα του και ακόμα δεν τα έχει αποπληρώσει”.
Αλλά από εκεί και πέρα, αν θέλουν να μας στείλουν τον λογαριασμό, να συνυπολογήσουν σε αυτά και τα όσα έχουν ξοδέψει για να είναι συνένοχοι σε αυτή τη γενοκτονία. Να συνυπολογίσουν, μέσα σε αυτά, την σκανδαλώδη συμφωνία με την ισραηλινή Elbit Systems στην Καλαμάτα, που έχει κοστίσει 1,8 δις ευρώ στις Ελληνίδες και τους Έλληνες φορολογούμενους, να συνυπολογίσουν το κόστος λειτουργίας της νατοϊκής βάσης στη Σούδα, και τόσα άλλα».
Ένας υπουργός της κυβέρνησης είπε ότι κάνατε κρουαζιέρα στη Μεσόγειο. Τι απαντάς;
«Νομίζω ότι όταν σου επιτίθεται ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Πλεύρης, ο Βορίδης, όλη η ακροδεξιά πτέρυγα της κυβέρνησης, σημαίνει ότι κάτι κάνεις καλά. Οι κόσμοι μας είναι τόσο διαφορετικοί που άνθρωποι σαν τον Γεωργιάδη δεν θα μπορούσαν ποτέ να κατανοήσουν αυτό το αίσθημα συλλογικής αφοσίωσης, με ανιδιοτέλεια σε έναν σκοπό, ο οποίος δεν έχει σχέση με λεφτά. Αυτές οι στιγμές συλλογικής στάσης σε αυτή την “κρουαζιέρα”, όπως θέλει να αποκαλεί ο ίδιος, είναι άλλοι κόσμοι. Δεν νομίζω ότι μπορούν να συνομιλήσουν με τον δικό τους κόσμο».
Η συζήτηση στρέφεται αναπόφευκτα σε ένα από τα πιο δύσκολα και παρεξηγημένα ζητήματα γύρω από την Παλαιστίνη: τη Χαμάς και τον χαρακτήρα της ένοπλης αντίστασης. Για εκείνον, το ερώτημα δεν είναι αν εγκρίνει ή απορρίπτει μια συγκεκριμένη οργάνωση, αλλά πώς ορίζεται το δικαίωμα ενός λαού να αμύνεται απέναντι σε μια συνεχιζόμενη κατοχή που διαρκεί δεκαετίες. Δεν προσεγγίζει το θέμα θεωρητικά ούτε από την απόσταση της «ανάλυσης», αλλά με μια στάση που απορρίπτει την ηθική άνεση της Δύσης να κρίνει έναν λαό που ζει υπό πολιορκία. Για εκείνον, η παλαιστινιακή αντίσταση – με όλες τις εκφάνσεις της – αποτελεί έκφραση επιμονής και αξιοπρέπειας απέναντι σε ένα σύστημα εθνοκάθαρσης που ξεκίνησε το 1948 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
«Πιστεύω στο δικαίωμα του Παλαιστινιακού λαού να αντιστέκεται απέναντι σε μια παράνομη κατοχή – που δεν ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, ξεκίνησε το 1948 με ένα σχέδιο εθνοκάθαρσης και γενοκτονίας. Πιστεύω στο δικαίωμά του να διαλέγει αυτός τον τρόπο με τον οποίο θα αντιστέκεται. Δεν νομίζω ότι από την άνεση του καφέ που πίνουμε σήμερα εδώ, της δουλειάς μας, του σπιτιού μας που έχουμε πάνω από το κεφάλι μας, ότι μας πέφτει ιδιαίτερος λόγος για το πώς επιλέγει αυτός ο λαός να αντιστέκεται. Η σημερινή εκεχειρία είναι πολύ περισσότερο νίκη του παλαιστινιακού λαού παρά του Ισραήλ, το οποίο απέτυχε να “καθαρίσει” τη Γάζα, όπως ήταν το σχέδιο και αυτό το πιστώνεται η επιμονή της παλαιστινιακής αντίστασης, του συνόλου των αντιστασιακών οργανώσεων.
Δεν είναι μόνο η Χαμάς. Είναι η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, είναι το PFLP (Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), το DFLP (Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), αριστερές οργανώσεις, οι οποίες τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω του μεγέθους της επίθεσης και της διάταξης του αντιπάλου, δρουν σε συνεργασία απέναντι στις κατοχικές δυνάμεις».
Ο Πάρις Λαυτσής ήταν ένα από τα 11 μέλη της ελληνικής αποστολής του Global Sumud Flotilla, ο οποίος μετά την κατάληψη των πλοίων από τον Ισραηλινό στρατό ξεκίνησε απεργία πείνας. Ήταν σαφές ότι δεν επρόκειτο για αυτοσχέδια κίνηση αλλά για στρατηγική επιλογή. Μπροστά στο ενδεχόμενο απαγωγής και μετάθεσης σε άγνωστης διάρκειας κράτηση, οι ίδιοι έβαλαν στο τραπέζι το ερώτημα «ποια όπλα έχουμε;» και κατέληξαν ότι το πιο ισχυρό ήταν η δική τους στέρηση. Η απεργία πείνας δεν ήταν μόνο μέσο πίεσης προς τις ισραηλινές αρχές ώστε να επιτευχθεί γρήγορη απελευθέρωση. Ήταν και σήμα προς την κοινωνία στην Ελλάδα ότι είναι αποφασισμένοι να κάνουν τα πάντα, μια συμβολική αλλά ρεαλιστική τακτική που, όπως δείχνουν οι εικόνες των συγκεντρωμένων έξω από το Υπουργείο Εξωτερικών, κατάφερε να ενεργοποιήσει άμεσα την αλληλεγγύη και να τους κάνει να νιώσουν πως δεν ήταν μόνοι.
«Είναι κάτι το οποίο μας απασχόλησε αρκετά, κατά διάρκεια του ταξιδιού μας: με τι όπλα θα απαντήσουμε εμείς απέναντι σε αυτό που πιθανολογούσαμε ότι θα γινόταν – δηλαδή την παράνομη απαγωγή μας στα διεθνή ύδατα. Εμείς θέλαμε να εξασφαλίσουμε ότι καταρχάς θα αφεθούμε ελεύθεροι, σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Οι διαρροές που υπήρχαν, επίτηδες, από τις Ισραηλινές αρχές ήταν ότι για πρώτη φορά θα μεταβούμε σε φυλακές υψίστης ασφαλείας για να βιώσουμε αυτό που βιώνει και ο Παλαιστινιακός λαός – το οποίο προφανώς δεν ισχύει καθώς βιώσαμε μόλις το 1% από αυτό που βιώνουν οι δέκα χιλιάδες Παλαιστίνιοι όμηροι, μεταξύ αυτών 400 παιδιά, στις ίδιες ακριβώς φυλακές. Η απειλή ήταν επίσης ότι θα μείνουμε εκεί για εβδομάδες. Άρα, λοιπόν, εμείς είπαμε ότι πρέπει μάλλον από την πρώτη στιγμή να προχωρήσουμε σε απεργία πείνας. Αφενός για να μεγιστοποιήσουμε την πίεση προς τις Ισραηλινές αρχές, που θα δυσκολεύονται να έχουν 500 απεργούς πείνας μέσα στα κελιά. Αφετέρου για να στείλουμε και ένα μήνυμα πίσω στην Ελλάδα ότι είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε τα πάντα. Γιατί αυτό είναι το υψηστό όπλο που είχαμε για να αφεθούμε ελεύθεροι και να διεκδικήσουμε από την πλευρά μας από το ελληνικό φιλοπαλαιστινιακό κίνημα τα πιο άμεσα αντανακλαστικά του».
Τα οποία ήταν τόσο άμεσα που μέσα σε μια ώρα μαζεύτηκαν χιλιάδες άνθρωποι έξω του Υπουργείου Εξωτερικών.
«Αυτές τις εικόνες από το Υπουργείο Εξωτερικών, τα μεσάνυχτα, προλάβαμε να τις δούμε. Και είναι κι ένας από τους λόγους που δεν νιώσαμε μόνοι. Εκείνη την ώρα είχαμε ακόμα ίντερνετ. Επειδή οι περισσότεροι από εμάς ήμασταν και στα κανάλια επικοινωνίας του March to Gaza που είναι η ομάδα που έτρεξε όλες τις κινητοποιήσεις βλέπαμε τα μηνύματα που έλεγαν για τη συγκέντρωση. Εμείς δεν θεωρούσαμε ότι κάνουμε κάτι διαφορετικό από αυτό. Θεωρούσαμε ότι είμαστε κομμάτι αυτού του πράγματος. Έτυχε εμείς να είμαστε μέσα στα πλοία, γιατί μπορούσαμε για οποιοδήποτε λόγο, και οι υπόλοιποι που είναι πίσω κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα. Είμαστε στον ίδιο στρατό. Λέγαμε άλλο ένα μίλι για τα παιδιά στη Γάζα. Άλλο ένα μίλι για όλους αυτούς τους ανθρώπους που μας κοιτάνε εκεί πίσω».
Η αποστολή είχε ως στόχο να φέρει την Παλαιστίνη και τον αγώνα της ξανά στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, να αποκαλύψει τις πρακτικές του Ισραήλ και τη συστηματική συνενοχή των δυτικών κρατών, αλλά και να ενεργοποιήσει ένα ευρύ δίκτυο αλληλέγγυων, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, αναδείχθηκε η ορατότητα και η δύναμη του συλλογικού ακτιβισμού, καθώς και η σημασία του διεθνιστικού μηνύματος, όπου άνθρωποι διαφορετικών εθνοτήτων και καταβολών συστρατεύονται για έναν κοινό σκοπό. Παρά τις δυσκολίες, η αποστολή κατάφερε να σπάσει το τείχος της σιωπής και να υπενθυμίσει ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης και συνέχειας στον αγώνα των Παλαιστινίων.
«Η αποστολή δεν κατάφερε να σπάσει τον αποκλεισμό. Υπήρξε ένα σκάφος το οποίο έφτασε στα παλαιστινιακά χωρικά ύδατα και το έπιασαν εντός. Το να σπάσεις όμως τον αποκλεισμό σημαίνει να καταφέρεις να παραδώσεις ο ίδιος χέρι με χέρι την ανθρωπιστική βοήθεια που σου εμπιστεύτηκαν λαοί από περισσότερα από πενήντα κράτη. Να σε δουν τα παιδιά που περιμέναμε με ανυπομονησία στις ακτές της Γάζας. Δεν έγινε αυτό, δυστυχώς. Όμως, αυτός δεν ήταν ο μόνος στόχος.
Ο άλλος βασικός στόχος ήταν να αναδειχθεί η γενοκτονία που διαπράττει αυτή τη στιγμή το κράτος του Ισραήλ, αλλά και η συνενοχή των δυτικών κρατών, μεταξύ αυτών και του ελληνικού. Αυτός ο στόχος νομίζω ότι σε ένα βαθμό επιτεύχθηκε. Καταφέραμε με αυτόν τον εκβιαστικό τρόπο να φέρουμε τον στόλο και άρα και την Παλαιστίνη στη δημόσια σφαίρα ξανά και να δώσουμε λίγη παραπάνω ορατότητα στον αγώνα των Παλαιστινίων στη Γάζα.
Καταφέραμε να γίνουν μεγάλες κινητοποιήσεις στο κέντρο της Ευρώπης, σε κράτη τα οποία συνεχίζουν και εξοπλίζουν το Ισραήλ, όπως η Ισπανία, η οποία την περίοδο του στόλου πήρε απόφαση να σταματήσει οποιοδήποτε εμπόριο όπλων και οπλικών συστημάτων προς το Ισραήλ. Στην Ιταλία, που είναι επίσης ένας από τους βασικότερους προμηθευτές όπλων στο Ισραήλ, είδαμε να γίνεται χαμός για τρεις ολόκληρες μέρες. Στην Ελλάδα επίσης είδαμε να απασχολεί πάρα πολύ κόσμο. Από αυτή την άποψη, σπάσαμε το τείχος σιωπής στις δυτικές κοινωνίες».
Και πλέον δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν ήξερε. Επισφραγίστηκε αυτό.
Αυτό που συνέβη είναι η απόδειξη ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος.
«Πλέον δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν ήξερε, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τί έκαναν σε μια ειρηνική ανθρωπιστική αποστολή αλληλεγγύης, σε πολίτες από την Ευρώπη και τη Δύση.
Η αποστολή είχε βέβαια και μεγάλη παρουσία ακτιβιστών από τον Παγκόσμιο Νότο και από τις χώρες του Μαγκρέμπ (δυτική περιοχή της Βόρειας Αφρικής) και από την Ανατολική Ασία. Και αυτό ήταν επίσης επιτυχία, καθώς πάνω στα πλοία δεν ήταν μόνο λευκοί, προνομιούχοι άνθρωποι. Έχει μεγάλη σημασία αυτό για το μπλέξιμο, για τον διεθνισμό, για το μήνυμα που στέλνεις προς τα έξω. Και φυσικά είχε και πάρα πολλούς παλαιστινιακής καταγωγής. Ευρωπαίους και όχι μόνοι.
Νομίζω ότι η αποστολή “εκβίασε” από τα συστημικά media μια δημοσιότητα που προσπαθούσαμε με κάθε τρόπο να τη στρέφουμε στην Παλαιστίνη και όχι σε εμάς ή στο στόλο. Το θέμα ήταν και θα είναι πάντα η Παλαιστίνη.
Αυτό λοιπόν που συνέβη είναι η απόδειξη ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος. Το γεγονός ότι το πανίσχυρο Ισραηλινό ναυτικό χρειάστηκε 12 ώρες για να σταματήσει και το τελευταίο πλοίο μας, κάτι δείχνει».
Ποιο θεωρείς ότι είναι το επόμενο βήμα για το Διεθνές Κίνημα Αλληλεγγύης, ειδικά αυτή την χρονική στιγμή, μετά την εκεχειρία;
«Νομίζω τα καθήκοντα είναι πολλαπλά αλλά θα αναφερθώ σε δύο μόνο. Το ένα είναι ότι πρέπει να συνεχισθεί και να ενταθεί η προσπάθεια στα δυτικά κράτη για να σταματήσει κάθε οικονομική, εμπορική, στρατιωτική, πολιτισμική, ακαδημαϊκή και διπλωματική συνεργασία με το κράτος-τρομοκράτη του Ισραήλ. Αυτό μας βαραίνει ιδιαίτερα στη χώρα μας, γιατί η Ελλάδα είναι δυστυχώς – και είναι εξαιρετικά ντροπιαστικό – μαζί με την Κύπρο δύο χώρες των οποίων το επίπεδο συνεργασίας με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικά υψηλό. Δεν ισχύει το ίδιο στην Ιταλία για παράδειγμα. Η τόσο στενή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα των δυο κρατών πρέπει να σταματήσει.
Πιστεύω ότι, σύμφωνα και με έρευνες αλλά βλέποντας και τη στήριξη από τον ελληνικό λαό στην πρωτοβουλία μας, διαφέρει πολύ το πώς βλέπει το Ισραήλ ο ελληνικός λαός και το πώς το βλέπει η κυβέρνηση. Φυσικά με αυτή τη συστηματική δουλειά που έχει κάνει από το 2015 υπάρχει και κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας το οποίο βρίσκει συμφέροντα σε αυτή τη συνεργασία. Στον τουρισμό, στο real estate. Έχει γίνει με πολύ μεθοδικό τρόπο και όσο περνάνε τα χρόνια θα γίνεται ακόμα πιο δύσκολο. Αλλά πρέπει να σταματήσει.
Δεν μπορώ να διανοηθώ πόσα νεκρά και υποσιτισμένα παιδιά αξίζει αυτή η “στρατηγική συνεργασία” για την οποία μιλούσε χθες ο Άδωνις Γεωργιάδης μέσα στη Βουλή. Δεν υφίσταται για εμάς αυτή η συνεργασία. Η Ελλάδα παραδοσιακά δεν είχε καμιά σχέση με αυτό το κράτος-απαρτχάιντ και δεν έχει να κερδίσει και τίποτα απολύτως. Μόνο οι πολυεθνικές εταιρείες που θα τρυπάνε τις ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου και θα βγάζουν λεφτά από τους φυσικούς πόρους έχουν συμφέρον. Ο ελληνικός λαός δεν έχει κανένα απολύτως συμφέρον.
Και το δεύτερο, αν το Ισραήλ τηρήσει τη συμφωνία για εκεχειρία – πράγμα εξαιρετικά απίθανο – και ξεκινήσει πράγματι μια διαδικασία ανοικοδόμησης στη Γάζα – που είναι ένα στοίχημα με ποιον τρόπο θα γίνει, γιατί προφανώς θα πέσουν πάνω τα αραβικά κράτη του Κόλπου να πάρουν κομμάτι από την πίτα της ανοικοδόμησης – νομίζω ότι η επόμενη αποστολή πρέπει να είναι μια αποστολή αλληλεγγύης της κοινωνίας των πολιτών, οργανωμένη πάλι από τα κάτω, που θα συμβάλλει στην ανοικοδόμηση. Να φύγει δηλαδή μια διεθνής αποστολή να πάει να συμβάλλει στο να χτιστούν και πάλι σχολεία και νοσοκομεία. Έχουμε τις επαφές με δομές αλληλεγγύης, στις οποίες πήγε το μεγαλύτερο κομμάτι του crowdfunding που είχαμε κάνει για την πρώτη αποστολή στην Αίγυπτο, και νομίζω ότι αυτό θα είναι και το καλύτερο μήνυμα διεθνιστικής αλληλεγγύης και συνέχειας από τον κόσμο που έχει τα μάτια στραμμένα στη Γάζα».
Αυτοί οι άνθρωποι επιστρέφουν τώρα σε μια διαλυμένη πόλη με τη φιλοδοξία και την ελπίδα να την ξαναφτιάξουν και θα την ξαναφτιάξουν.
Βλέπουμε ανθρώπους να γυρνάνε πίσω. Πού είναι αυτό το πίσω;
«Είναι τρομερό όμως ότι γυρνάνε πίσω. Αυτό νομίζω το έχει περιγράψει πολύ γλαφειρά η Ρίμα Χασάν, Ευρωβουλεύτρια με την Ανυπότακτη Γαλλία, συμμετέχουσα στο Madleen και τώρα στο Sumud – και είχαμε τη χαρά να την έχουμε στο αντιρατσιστικό φεστιβάλ της Αθήνας το καλοκαίρι που μας πέρασε. Είχε πει στην ομιλία της ότι ένα από τα πράγματα που μας θυμίζει η Παλαιστίνη και η Παλαιστινιακή Αντίσταση είναι μεταξύ άλλων και την βαθιά σχέση μας με τη Γη. Δεν είναι τυχαίο που ένα από τα πιο δυνατά σύμβολα της Παλαιστίνης είναι η ελιά και ο τρόπος που ριζώνει, σταθερά και γερά πάνω στη Γη. Επίσης συνδέεται με τη λέξη Sumud. Το δέσιμο που έχουν αυτοί οι άνθρωποι με τη Γη – το οποίο κιόλας οπτικοποιείται πολύ εύκολα, γιατί η Γάζα είναι μια λωρίδα Γης 6-12 επί 41 χιλιόμετρα – είναι απίστευτο. Αυτοί οι άνθρωποι που θα γυρίσουν στη Γάζα και θα την ξαναχτίσουν, θα καλλιεργήσουν τη Γη τους, θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους, θα συνεχίσουν να ερωτεύονται θα συνεχίσουν να ζουν, θα συνεχίσουν να αντιστέκονται, είναι κάτι το οποίο εμείς δεν μπορούμε να το διανοηθούμε και αυτό είναι η μεγαλύτερη νίκη. Αυτοί οι άνθρωποι επιστρέφουν τώρα σε μια διαλυμένη πόλη με τη φιλοδοξία και την ελπίδα να την ξαναφτιάξουν και θα την ξαναφτιάξουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Η υπερηφάνεια και η αντοχή αυτού του λαού δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο».
Νιώθω ότι έχουν καταφέρει οι Παλαιστίνιοι να καθαρίσουν εντελώς κάθε ακροδεξιό ψεγάδι στην έννοια του πατριωτισμού.
«Τι μας λένε όλοι οι φασίστες για τους κυνηγημένους πρόσφυγες που έρχονται στη χώρα μας; Να κάθονταν να πολεμήσουν. Το οποίο φυσικά δεν είναι μια απαίτηση που μπορείς να έχεις από κάποιον που τρώει βόμβες. Προς τιμήν όμως των Παλαιστινίων είναι απίστευτο το ότι όντως κάθονται και πολεμάνε. Γιατί ξέρουν ότι αν φύγουν ακόμα και για ένα βράδυ μπορεί να μπουν στα σπίτια τους οι ισραηλινοί έποικοι και να τα χάσουν για πάντα.
Φυσικά, αυτοί που το λένε αυτό – για να απαντήσουμε και στα υπόλοιπα σχόλια που είδαμε στα social media τις τελευταίες ημέρες – την τελευταία φορά που βρέθηκαν απέναντι σε δικαστές, άρχισε ο ένας να δίνει τον άλλον και κλαίγονταν στο δικαστήριο παρακαλώντας για ελαφρυντικά. Είναι άλλος κόσμος, δεν έχει καμία σχέση με τον δικό μας, ο οποίος προσπαθεί και μαθαίνει από την Παλαιστίνη και την Παλαιστινιακή αντίσταση. Γι’αυτό κιόλας, μέσα σε αυτό το ζοφερό κατά τα άλλα τοπίο επιμένουμε ότι δεν μπορούμε παρά να νικήσουμε».
Η ιστορία αυτής της αποστολής, που μας διηγήθηκε ο Πάρις Λαυτσής, δεν είναι απλώς μια αλληλουχία γεγονότων. Είναι μια βιωμένη μαρτυρία για το πώς η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η συλλογική θέληση μπορούν να συγκρουστούν με τη δύναμη της καταπίεσης και να την αμφισβητήσουν. Μέσα σε πλοία και φυλακές, σε συνθήκες αβεβαιότητας, οι άνθρωποι αυτοί δεν περιορίστηκαν στην επιβίωση. Επέλεξαν να δράσουν, να αντισταθούν, να φωνάξουν για όσους η φωνή τους έχει σιωπήσει. Και αυτό δεν ήταν απλώς πράξεις διαμαρτυρίας. Ήταν ύψιστες εκφράσεις αλληλεγγύης, που σφράγισαν μια ηθική στάση απέναντι στη βία, την αδικία και τη σιωπή των κρατικών μηχανισμών.
Το πολιτικό βάρος αυτής της δράσης είναι τεράστιο. Μια χώρα αδιάφορη, κυβερνητικές παραλείψεις, διεθνείς συμφωνίες και συμφέροντα που μεταφράζονται σε βία και καταπίεση. Η αποστολή κατάφερε να φέρει στο φως τη συνενοχή των δυτικών κρατών και των συστημικών μέσων, να υπενθυμίσει ότι η Παλαιστίνη δεν είναι μια απλή είδηση στις σελίδες των εφημερίδων, αλλά μια ζωντανή πραγματικότητα ανθρώπων που αντιστέκονται καθημερινά, που συνεχίζουν να ελπίζουν σε μια γη που προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή.
Και ίσως η μεγαλύτερη νίκη δεν είναι τελικά να σπάσει ο αποκλεισμός ούτε η πολιτική πίεση που ασκήθηκε, αλλά η ίδια η ανάδειξη της φωνής της αντίστασης. Μέσα από τον φόβο, τον πόνο και την αγωνία, φάνηκε η δύναμη του συλλογικού πνεύματος και της αλληλεγγύης που υπερβαίνει σύνορα, εθνικότητες και πολιτικές ταμπέλες. Αυτή η ιστορία μας θυμίζει ότι η ανθρωπιά δεν είναι δεδομένη, αλλά κερδίζεται και υπερασπίζεται καθημερινά.
Ότι οι άνθρωποι που αντιστέκονται για δικαιοσύνη και επιμένουν στη ζωή, στην αξιοπρέπεια και στην αλληλεγγύη, γίνονται φάροι για όλους τους υπόλοιπους. Ότι ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που σου καλλιεργούν για να σε λυγίσουν και να κατακτήσουν τη συναίνεσή σου. Όταν όμως νικάς τον φόβο, αποδεικνύεις ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος. Ακόμη και στις πιο σκοτεινές γωνιές της ιστορίας, η ελπίδα παραμένει ζωντανή, ακριβώς εκεί όπου οι άνθρωποι αποφασίζουν να μην σιωπήσουν.
Διαβάστε επίσης:
Οι άνθρωποί μας γύρισαν – Τώρα πρέπει να τους προστατεύσουμε από την κυβέρνηση
