Η Φαίη Τζανετουλάκου κάνει μια guest εμφάνιση στο Untold, προλογίζοντας την σημερινή εκδήλωση στον Βόλο: Η Γενοκτονία της Παλαιστίνης και ο Επιβεβλημένος Λιμός – Τελευταίες Εξελίξεις.
Της Φαίης Τζανετουλάκου
Με αφορμή την σημερινή εκδήλωση στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο, η Φαίη Τζανετουλάκου γράφει για το Untold.
Την εκδήλωση μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ.
Το έδαφος της Παλαιστίνης δεν είναι απλώς χώμα και πέτρα. Είναι αρχείο μνήμης, ταφόπλακα ονείρων, και μάρτυρας μιας βαθιάς πληγής που συνεχίζει να ματώνει.
Για να κατανοήσουμε τις αληθινές, βαθύτερες αιτίες της τραγωδίας που ζουν οι Παλαιστίνιοι – μια κατάσταση που μελετητές, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η Διεθνής Κοινότητα χαρακτηρίζουν ως τον ορισμό της Γενοκτονίας σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης του 1948 – πρέπει να ταξιδέψουμε πέρα από τις πρόσφατες συγκρούσεις.
Πρέπει να σκάψουμε στις σκιές της ιστορίας, όπου φυτρώνουν οι δηλητηριώδεις ρίζες της σύγχρονης καταπίεσης.
Ο πυρήνας βρίσκεται στα τέλη του 19ου αιώνα, με την άνοδο του πολιτικού Σιωνισμού στην Ευρώπη. Ενώ ένας εβραϊκός εθνικός εαυτός αναζητούσε ασφάλεια μετά από αιώνες περιπλάνησης, η επιλεγμένη στρατηγική – η δημιουργία ενός «Εθνικού Οίκου» για Εβραίους σε μια ήδη κατοικημένη γη, την Παλαιστίνη – είχε έμφυτα αποικιοκρατικά χαρακτηριστικά. Δεν ήταν κενός χώρος/ terra nullius. Η γη, τα σπίτια, τα ελαιόδεντρα ανήκαν σε μια γηγενή κοινωνία με βαθιές ρίζες.
Η Διακήρυξη του Balfour (1917) και η Βρετανική Εντολή (1922-1948) νομιμοποίησαν και συστηματοποίησαν την εκρίζωση των Παλαιστίνιων από τη γη τους. Εισήχθησαν νόμοι που διευκόλυναν τη μεταφορά γης σε Σιωνιστικές οργανώσεις, ενώ ταυτόχρονα καταπιέζονταν οι εκφράσεις της παλαιστινιακής εθνικής συνείδησης. Οι υπό διωγμό κάτοικοι έβλεπαν την πατρίδα τους να αποσπάται τμηματικά, με την ευλογία των υπερδυνάμεων.
Εδώ φυτρώνει η πιο βαθιά ρίζα της σημερινής κρίσης. Το 1948 δεν ήταν απλώς ένας πόλεμος. Ήταν μια συντονισμένη εκστρατεία εδαφικής κατάκτησης και εθνοκάθαρσης. Μεθοδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις (όπως το Σχέδιο Dalet), σφαγές αμάχων (όπως στο Deir Yassin), και η ψυχολογική τρομοκρατία ανάγκασαν πάνω από 700.000 Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, φοβούμενοι για τη ζωή τους.
Αυτοί οι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους, εκατομμύρια σήμερα, δεν επιτράπηκαν ποτέ να επιστρέψουν. Τα σπίτια τους καταλήφθηκαν ή ισοπεδώθηκαν, τα χωριά τους σβήστηκαν από το χάρτη.
Αυτή η μαζική, μόνιμη εκδίωξη αποτελεί το θεμέλιο του παλαιστινιακού δράματος και μια βασική πράξη της γενοκτονικής διαδικασίας: την καταστροφή της υλικής βάσης μιας ομάδας και την άρνηση του δικαιώματος επιστροφής.
Η κατάληψη της Δυτικής Όχθης, της Λωρίδας της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ το 1967 επέκτεινε την κυριαρχία του Ισραήλ σε όλη την ιστορική Παλαιστίνη. Από τότε, ένα πολύπλοκο σύστημα νόμων, στρατιωτικών διαταγών και φυσικών εμποδίων (τοίχοι, μπλοκαρισμένοι δρόμοι, checkpoints) εδραιώθηκε. Αυτό το σύστημα είχε πολλαπλές, αλληλένδετες λειτουργίες που όδευσαν προς τη γενοκτονική πρόθεση, και είναι η απάντηση σε όσους προστρέχουν ακόμα στην απέλπιδα “λύση των δύο κρατών”:
Αυτή η πρόθεση εκφράζεται με εδαφική διαρρύθμιση με τη βία. Μία συνεχής κατασκευή και επέκταση Ισραηλινών εποικισμών, αλλά και πρόθυμων πολυεθνικών, σε κατεχόμενη γη, σε άμεση παραβίαση του διεθνούς δικαίου εξαπλώνεται παντού. Αυτοί οι εποικισμοί δεν είναι απλές γειτονιές. Είναι εργαλεία εδαφικής κατάκτησης, που κατακερματίζουν την παλαιστινιακή γη, αποσπώντας φυσικούς πόρους (νερό, γεωργική γη) και καταστρέφοντας την εδαφική συνέχεια ενός μελλοντικού κράτους.
Αυτό συνεχίζεται με κτηριακή βία και απομάκρυνση. Συστηματικές κατεδαφίσεις παλαιστινιακών σπιτιών (συχνά ως «τιμωρία» ή λόγω «έλλειψης άδειας» σε ζώνες όπου οι άδειες είναι σχεδόν αδύνατο να εκδοθούν σε Παλαιστίνιους) και η εκδίωξη οικογενειών από τις πατρογονικές γειτονιές τους (ειδικά στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Χεβρώνα) δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι μέρος μιας πολιτικής δημογραφικής μηχανής διαγραφής που στοχεύει στη μείωση της παλαιστινιακής παρουσίας σε κρίσιμες περιοχές.
Έμφαση δίνεται στον οικονομικό στραγγαλισμό και στην κοινωνική αποσύνθεση: Πολυάριθμοι περιορισμοί στην κίνηση αγαθών και ανθρώπων (ειδικά στη Γάζα, δημιουργώντας ανοιχτή φυλακή- «open-air prison») καταστρέφουν την οικονομία, αυξάνουν την ανεργία και την ανέχεια, και καθιστούν τη βασική επιβίωση εξαρτημένη από διεθνή βοήθεια. Αυτό υπονομεύει την κοινωνική υφή και τις προοπτικές μιας υγιούς παλαιστινιακής κοινωνίας.
Μεγάλη σημασία δίνεται στην πολιτισμική και εθνική διαγραφή. Η συνεχής προσπάθεια να αμφισβητηθεί η ιστορική σύνδεση των Παλαιστινίων με τη γη τους, η αναδιάρθρωση της ιστορικής αφήγησης (αγνοώντας ή εξευτελίζοντας την παλαιστινιακή κληρονομιά), και η επίθεση σε εθνικά σύμβολα (όπως η σημαία) αποτελούν προσπάθειες αποξένωσης και πολιτισμικής διαγραφής – μια άλλη διάσταση της γενοκτονίας.
Πέρα όμως από τους νόμους και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, η καθημερινότητα για πολλούς Παλαιστίνιους είναι μια σταθερή προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Τα στρατιωτικά checkpoints με τις τακτικές ταπείνωσης, οι αυθαίρετες συλλήψεις και η κράτηση ανηλίκων χωρίς δίκη, η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες (υγεία, εκπαίδευση) και η συνεχής αίσθηση αβεβαιότητας και απειλής – όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον ψυχολογικής και κοινωνικής καταπίεσης που στοχεύει στη διάβρωση της ανθρώπινης υπόστασης της ομάδας.
Η Γενοκτονία των Παλαιστινίων δεν είναι ένα μονολιθικό γεγονός που ξεκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023, αλλά μια διαδικασία – μία μελετημένη σειρά πράξεων που προαναφέραμε και που διαπράττονται εδώ και δεκαετίες με συγκεκριμένο στόχο: τη συστηματική αποδυνάμωση, διαμελισμό και τελική αφαίρεση της γηγενούς παλαιστινιακής παρουσίας από την ιστορική τους πατρίδα, ή τουλάχιστον την αναγωγή τους σε μια, χωρίς δικαιώματα, ελεγχόμενη μειονότητα σε θραύσματα γης.
Το έδαφος θρηνεί για τα ελαιόδεντρα που κόπηκαν, για τα σπίτια που ισοπεδώθηκαν, για τα σχολεία και τα πανεπιστήμια που γκρεμίστηκαν, για τα νοσοκομεία που διαλύθηκαν, για τις ζωές που καταστράφηκαν, για τις οικογένειες που διαγράφησαν ολόκληρες από τα μητρώα. Αλλά στις πληγές του φυτρώνουν ακόμα σπόροι αντίστασης και αξιοπρέπειας.
Να κατανοήσουμε τις βαθύτατες αιτίες αυτής της τραγωδίας δεν είναι μόνο ιστορικό καθήκον. Είναι προϋπόθεση για να αναζητήσουμε μια δίκαιη ειρήνη που να στηρίζεται στην αναγνώριση των δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ενός ολόκληρου λαού. Η σιωπή είναι συνένοχος. Η κατανόηση είναι το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση.
Η εκδήλωση-συζήτηση που οργανώνουμε στις 31/7 στο αμφιθέατρο του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αυτόν τον σκοπό έχει. Την ενημέρωση και τις προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Του τέλους της Γενοκτονίας και της ανάκτησης της οντότητας της Παλαιστίνης ως γεωγραφική περιοχή, αλλά και ως σύμβολο των λαϊκών αγώνων ενάντια στην αποικιοκρατία, για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Φαίη Τζανετουλάκου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια ΠΘ, ακτιβίστρια
«Η Γενοκτονία της Παλαιστίνης και ο Επιβεβλημένος Λιμός – Τελευταίες Εξελίξεις»
Πέμπτη 31/7, 20:00, Αμφιθέατρο Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος
Η γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού αποτελεί μια από τις πιο σκοτεινές και τραγικές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας. Για δεκαετίες, ο παλαιστινιακός πληθυσμός έχει υποστεί συστηματική βία, εκτοπίσεις, και απάνθρωπες συνθήκες ζωής υπό την κατοχή και τον αποικιακό έλεγχο. Από τη Nakba το 1948 έως τις τωρινές επιθέσεις στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η εθνοκάθαρση, οι μαζικές δολοφονίες, και η καταστροφή ολόκληρων κοινοτήτων έχουν αφήσει ανυπολόγιστες ανθρώπινες απώλειες και τραύματα. Ειδικά μετά το σπάσιμο της βραχύβιας εκεχειρίας από το Ισραήλ, ο παλαιστινιακός λαός βιώνει μια συστηματική εκμηδένιση που πληροί κάθε κριτήριο του όρου της Γενοκτονίας, όπως ορίζεται στο Διεθνές Δίκαιο, σύμφωνα με τον νομικό ορισμό του άρθρου 2 της Σύμβασης για τη Γενοκτονία των Ηνωμένων Εθνών.
Η Γάζα έχει μετατραπεί σε νεκροταφείο παιδιών μετά από βομβαρδισμούς, λιμό και στρατηγικές σφαγής αμάχων στους καταυλισμούς. Το Ισραήλ, με τη στήριξη της Δύσης καταστρέφει νοσοκομεία, σχολεία και υποδομές, και εξοντώνει οικογένειες, δημοσιογράφους και ιατρικό προσωπικό. Οι νεκροί μαζί με τους αγνοούμενους υπολογίζονται στις 350000, εκ των οποίων 40000 παιδιά, και 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν μία ανθρωπιστική καταστροφή μέσα από τη στέρηση τροφής και νερού, ως η αιματηρή επίπτωση μιας πολιτικής που στοχεύει στην ολοκληρωτική εξάλειψη της Παλαιστίνης. Η διεθνής κοινότητα, με την αδράνεια και τη συνεργασία πολλών κρατών, γίνεται συνένοχη. Η Ελλάδα, η Ευρώπη και η Αμερική εξακολουθούν να εμποδίζουν την καταδίκη του Ισραήλ, ενώ πολυεθνικές εταιρείες εμπλέκονται στη στρατιωτική βιομηχανία του απαρτχάιντ.
Στον Βόλο, όπου πρόσφατα δόθηκε από το Δήμο το κολυμβητήριο της πόλης σε αθλητές του Ισραήλ που βιαιοπράγησαν κατά πολιτών, αλλά και όπου διαρκώς υποδέχεται τα κρουαζιερόπλοια Ισραηλινών τουριστών, η εκδήλωση-ομιλία εστιάζει στη γενοκτονία της Παλαιστίνης μέσα από ιστορικά γεγονότα και ανθρώπινες μαρτυρίες. Επιδιώκει να αποδομήσει τη ρητορική των καταπιεστών, να φωτίσει τις συνέπειες της παγκόσμιας αδιαφορίας, να καλέσει σε άμεση δράση, και να υπενθυμίσει ότι η αντίσταση ενός λαού για αξιοπρέπεια και ελευθερία δεν είναι ποτέ “εξτρεμισμός”, αλλά δικαίωμα.
Σε έναν κόσμο όπου η ανθρωπιά συχνά θυσιάζεται στο βωμό των γεωπολιτικών συμφερόντων, η υπόθεση της Παλαιστίνης παραμένει δοκιμασία της ηθικής μας συνείδησης. Η Γενοκτονία της Παλαιστίνης δεν είναι γεγονός του παρελθόντος – συμβαίνει τώρα, και η σιωπή μας είναι συνενοχή.
Χαιρετισμοί
Κώστας Μανωλίδης, Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών, Π.Θ.
Κατερίνα Εξάρχου Μέλος Δ.Σ. Φοιτητικού Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Π.Θ.
Φαίη Τζανετουλάκου, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Π.Θ., ακτιβίστρια
Ομιλητές
Νικόλας Κοσματόπουλος, Καθηγητής Πολιτικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Βηρυτού
Σωτήρης Λαπιέρης, BDS Greece
Τάκης Πολίτης, Καθηγητής Π.Θ.
Ηλίας Σκυλλάκος, Δημοσιογράφος
Dr. Faisal el Masri, Παλαιστίνιος Ιατρός Χειρουργός π. Διευθυντής Κέντρου Υγείας Θεσσαλονίκης, π. Πρόεδρος Παλαιστινιακού Συνδέσμου Βορείου Ελλάδος
Nasim Alatras, Παλαιστίνιος δημοσιογράφος, αρθρογράφος και μεταφραστής
Συντονίζει η δημοσιογράφος Φρόσω Παύλου
Με το πέρας της συζήτησης, θα προβληθεί το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Foragers-Τροφοσυλλέκτες, Jumana Manna, Παλαιστίνη, 2022, ευγενική παραχώρηση του Palestine Film Festival
Η εκδήλωση-ομιλία διοργανώνεται από το BDS Greece με την υποστήριξη του τμήματος Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
