Την έχουμε ξαναδεί τη βία τους. Δεν μας ξενίζει, δεν μας σοκάρει, δεν μας τρομάζει πια. Την ξέρουμε στα light, στα μέτρια, στα βαριά της. Μας είναι οικεία όσο η λύσσα στο πρόσωπό τους κάθε φορά που συναντιόμαστε.
Ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο δουλεύουμε από ανάγκη κι όχι από ευχαρίστηση. Και δε μπορώ να φανταστώ κάτι πιο απάνθρωπο από το να πεθαίνεις παλεύοντας για τις ανάγκες σου.
Κάποια κείμενα περιμένουν υπομονετικά στη γωνία τους την κατάλληλη ώρα να γνωρίσουν τον κόσμο. Σήμερα, σε ένα σχολείο της Καλαμαριάς, οι τρεις αυτές λέξεις με κοίταξαν, όπως με κοιτάζουν τόσες και τόσες ομολογίες της συλλογικής μνήμης που γεμίζουν το τσιμέντο της Θεσσαλονίκης μου.
«Ο πολιτισμός μιας χώρας μπορεί να κριθεί μπαίνοντας στις φυλακές της», έγραφε ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στις Αναμνήσεις απ’ το σπίτι των πεθαμένων. Μπήκα, είδα, έκρινα. Για τρία χρόνια η δουλειά μου με έφερε σε πολλά ιδρύματα κράτησης ανά τη χώρα.
Ο πραγματικός πλούτος είναι κρυμμένος μέσα σε επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε σκοτώστρες, φονικά όπλα που θα σφυρίζουν όσο οι ηγέτες και τα πραγματικά ισχυρά αφεντικά θα αράζουν σε πυρηνικά καταφύγια. Κι όταν ο σκοτωμός καταλαγιάσει, θα βγουν από τα λαγούμια τους, θα μοιράσουν τα κέρδη, θα χαράξουν καινούριες νοητές γραμμές πάνω στο κουρασμένο σώμα του πλανήτη μας και θα αλληλοχαϊδεψουν τα αυτιά τους με διθυραμβικούς λόγους περί ηρωικών ειρηνευτικών προσπαθειών και συμφωνιών
Το ψέμα του Έλληνα που ενώνεται για κάτι μεγάλο κρύβει, άθελα του, μέσα του μια αλήθεια. Έχουμε ξεκάθαρη ιδέα του «κάτι μεγαλύτερου». Και θα ήταν άδικο να πούμε ότι δεν ενωνόμαστε. Δε θα ανταποκρινόταν, όμως, στην ιστορική αλήθεια να σταματήσουμε εκεί. Γιατί ο Έλληνας ενώνεται κι απέναντί του βρίσκει και το ραγιά.
Κι έτσι σηκώθηκα. Σηκώθηκα από τη θέση μου. Σηκώθηκα από το «κι εδώ καλά είναι». Και μαζί σηκώθηκε και το ανάστημα μου. Εξακολουθώ να είμαι το ίδιο μικρός, αλλά καμιά φορά νιώθω μεγάλος. Κι αυτό, δε σου το προσφέρει καμιά βόλεψη.
Το ξαναγράφω, το φωνάζω, το τονίζω, το χαράζω στην πλάκα κι αν χρειαστεί στο πετσί μου: Όχι, κύριε Δένδια, όχι, χίλιες φορές όχι. Η ευρωπαϊκή κουλτούρα που αρνείται να μεταβολίσει τα φέρετρα με τις σημαίες, δεν είναι σύμπτωμα. Είναι κατάκτηση!
Δυο τρένα δε τους φτάνανε ούτε για να βρεθούν οι ένοχοι, ούτε όλα όσα λέει ο λογικός νους από την πρώτη μέρα. Κι όμως, βρέθηκε μια σακούλα μέσα στα συντρίμμια. Είναι για να γελάω. Στην αρχή. Ύστερα θυμάμαι τα συντρίμμια που σκαρφάλωσα για να επιβιώσω και το γέλιο μου κόβεται.