Η συνολική στάση της Γερμανίας στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, υπήρξε η αφορμή για να μιλήσουμε σε προσωπικό επίπεδο με τον Boris Kanzleiter, τον διευθυντή του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ στην Αθήνα, όταν παραδίδαμε το ντοκιμαντέρ του Untold, «Τέμπη The Untold Story».

Καθώς το Ίδρυμα Λούξεμπουργκ είναι συνδεδεμένο με το γερμανικό DIE LINKE, η απορία αφορούσε την στάση του κόμματος της Αριστεράς προς την κλιμακούμενη γενοκτονία και εθνοκάθαρση που συντελείται στη Γάζα.

Οι απαντήσεις του Boris είχαν τόσο ενδιαφέρον που σκεφτήκαμε πως θα είχε αξία να το οριοθετήσουμε εκ νέου το ζήτημα υπό τη μορφή συνέντευξης, για να μοιραστεί μαζί μας την στάση της Γερμανίας απέναντι στον παλαιστινιακό αγώνα, αλλά και απέναντι στο κράτος του Ισραήλ, για να καταλάβει το ελληνικό κοινό γιατί η Γερμανία τηρεί μια τόσο σκληρή πολιτική εναντίον της Παλαιστίνης.

Ως προς το χρονικό πλαίσιο, η συνέντευξη έγινε πριν ξεσπάσει ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν και πριν την άνευ όρων στήριξη του καγκελαρίου Μερτς στο Ισραήλ.

Ταυτόχρονα, με την συνέντευξη να βγαίνει δίγλωσση, είναι η πρώτη φορά που μεταφράζουμε κείμενο στο Untold στα αγγλικά, ώστε να μην αποκλείουμε κοινό που δεν έχει την ευχέρεια της ελληνικής γλώσσας, την ώρα που οι αυτόματες μεταφράσεις δημιουργούν νοηματικά εμπόδια και δυσαρμονία, ειδικά στον αμιγώς πολιτικό λόγο.

Η καταστολή εναντίον των Παλαιστινίων στη Γερμανία

Η αστυνομική καταστολή των ειρηνικών διαδηλωτών υπέρ της Παλαιστίνης φαίνεται αρκετά βίαιη. Μήπως η αστυνομία φαίνεται ιδιαίτερα χαρούμενη που γρονθοκοπεί διαδηλωτές υπέρ της Παλαιστίνης;

Πρόκειται για «εκτέλεση εντολών», για «τυπική αστυνομία» παγκοσμίως ή βλέπουμε καθαρά ισλαμοφοβικές αντιδράσεις με την «αστυνομική εξουσία» στην κορυφή;

Περίπου 200.000 άτομα παλαιστινιακής καταγωγής ζουν στη Γερμανία, εκ των οποίων 40.000 στο Βερολίνο, περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη. Τα φριχτά νέα από τη Γάζα δημιουργούν ένα αίσθημα θυμού, οργής και αδυναμίας (σ.σ. πως νιώθουν ανήμποροι) ανάμεσά τους, ειδικά από τη στιγμή που πολλοί έχασαν μέλη των οικογενειών τους στη συνεχιζόμενη εθνοκάθαρση και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει ο στρατός του Ισραήλ. Γίνονται συχνά διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις, στις οποίες συμμετέχουν και πολλοί άνθρωποι με αραβικό ή άλλο μεταναστευτικό υπόβαθρο και φυσικά και Γερμανοί.

Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ασφαλώς ότι στη Γερμανία, τους τελευταίους μήνες, σχεδόν όλες οι φιλοπαλαιστινιακές δηλώσεις θεωρούνται ύποπτες για αντισημιτισμό

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία, έχουν επιστήσει την προσοχή στη βία της αστυνομίας κατά των διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης στη Γερμανία εδώ και αρκετό καιρό. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, οι αρχές απαγόρευσαν όλες τις διαδηλώσεις για την Ημέρα της Νάκμπα το 2021. Η Ημέρα Νάκμπα στις 15 Μαΐου αποτελεί βασική ημέρα μνήμης για πολλούς Παλαιστίνιους, σε ανάμνηση της φυγής και της εκδίωξής τους το 1948.

Η απαγόρευση όλων των διαδηλώσεων γύρω από την Ημέρα Νάκμπα συνεχίστηκε στο Βερολίνο και τα επόμενα χρόνια. Το 2024, δεν υπήρξε καθολική απαγόρευση. Ωστόσο, σημειώθηκαν πολυάριθμες περιπτώσεις αστυνομικής βίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Φέτος, η αστυνομία ανέπτυξε μαζική δύναμη για να εμποδίσει την έναρξη της διαδήλωσης.

Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ασφαλώς ότι στη Γερμανία, τους τελευταίους μήνες, σχεδόν όλες οι φιλοπαλαιστινιακές δηλώσεις θεωρούνται ύποπτες για αντισημιτισμό. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι κρατικοί θεσμοί έχουν επιτεθεί μαζικά στους Παλαιστίνιους μετανάστες, καθώς και σε διανοούμενους, καλλιτέχνες και πολιτικούς ακτιβιστές που διαμαρτύρονται για τα εγκλήματα πολέμου του ισραηλινού στρατού.

Ακόμα και διακεκριμένοι διανοούμενοι με διεθνή αναγνώριση, όπως η κοινωνιολόγος Nancy Fraser ή εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών, όπως η Francesca Albanese, η Ειδική Εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα παλαιστινιακά εδάφη που κατέχονται από το 1967, δυσκολεύτηκαν να παρευρεθούν ή ακόμα ακύρωσαν τις δημόσιες εμφανίσεις τους.

Σε ένα τέτοιο κλίμα, μπορεί επίσης να υπάρχει αυξημένη αστυνομική βία που ξεπερνά το φυσιολογικό επίπεδο, αλλά απ’ όσο γνωρίζω δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία. Επίσης, σε προηγούμενες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, η αστυνομία ενήργησε δυσανάλογα, για παράδειγμα εναντίον του κινήματος για την κλιματική δικαιοσύνη, του κουρδικού κινήματος ή του αντιφασιστικού κινήματος.

Το Ολοκαύτωμα ως συνθήκη επηρεασμού της στάσης της Γερμανίας απέναντι στην Παλαιστίνη

Πόσο επηρεάζουν σήμερα τη γερμανική εξωτερική πολιτική το Ολοκαύτωμα και τα καλά τεκμηριωμένα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος κατά των Ευρωπαίων Εβραίων; Μήπως το Ισραήλ έχει μια εξουσιοδότηση από τη Γερμανία να κάνει ό,τι επιθυμεί, όσο φρικτό κι αν είναι αυτό εναντίον των Παλαιστινίων; Υπάρχει κόκκινη γραμμή;

Από το 1941 έως το 1945, η ναζιστική Γερμανία και οι συνεργάτες της δολοφόνησαν συστηματικά περίπου έξι εκατομμύρια Εβραίους στην κατεχόμενη από τη Γερμανία Ευρώπη, περίπου τα δύο τρίτα του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης. Οι δολοφονίες πραγματοποιήθηκαν κυρίως μέσω μαζικών εκτελέσεων και δηλητηριώδους αερίου σε στρατόπεδα εξόντωσης όπως το Άουσβιτς-Μπίρκεναου και την Τρεμπλίνκα.

Η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος ήταν μια άκρως οργανωμένη και βιομηχανοποιημένη μαζική δολοφονία χωρίς προηγούμενο. Ήταν το αποκορύφωμα της αντισημιτικής προπαγάνδας και του διωγμού των Εβραίων από τους Ναζί και άλλες αντιδραστικές δυνάμεις στη Γερμανία και την Ευρώπη, που έχει μακρά ιστορία.

Η Γενοκτονία απαιτούσε την ενεργό και σιωπηρή συναίνεση εκατομμυρίων Γερμανών και μη Γερμανών

Για να κατανοήσουμε τη σημασία του Ολοκαυτώματος για τη γερμανική κοινωνία είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις περίπου 500.000 Γερμανοί συμμετείχαν άμεσα στη διάπραξη των μαζικών δολοφονιών.

Η Γενοκτονία απαιτούσε την ενεργό και σιωπηρή συναίνεση εκατομμυρίων Γερμανών και μη Γερμανών. Μετά τον πόλεμο, κυριάρχησε η άρνηση ενοχής και η επιθυμία να ξεχαστεί. Πολλοί Ναζί, ιδίως στη Δυτική Γερμανία, επανεντάχθηκαν γρήγορα σε σημαντικούς ρόλους στην πολιτική, στους κρατικούς θεσμούς και στην πολιτιστική ζωή. Χρειάστηκε να περάσουν οι δεκαετίες του 1970 και 1980 για να εδραιωθεί η μνήμη του Ολοκαυτώματος στη γερμανική κοινωνία.

Ο ορισμός της της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος – IHRA εστιάζει εντατικά στην κριτική του Ισραήλ ως δείκτη αντισημιτισμού

Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα σημαντικοί κρατικοί και πολιτικοί θεσμοί εξισώνουν την καταπολέμηση του αντισημιτισμού με την άκριτη υποστήριξη του Ισραήλ, το οποίο παρουσιάζεται ως ασφαλές καταφύγιο για όλους τους Εβραίους. Η γερμανική κυβέρνηση υιοθέτησε ήδη από το 2017 τον ορισμό του αντισημιτισμού της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA). Ο ορισμός της IHRA εστιάζει εντατικά στην κριτική του Ισραήλ ως δείκτη αντισημιτισμού.

Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από κρατικά χρηματοδοτούμενα ιδρύματα που προωθούν την πρακτικά άνευ όρων υποστήριξη του Ισραήλ ως λεγόμενη «Staatsraison» (αιτία ύπαρξης κράτος – raison d’état). Αυτό σημαίνει ότι ορίζεται ως ένα ευρύτερο συμφέρον του γερμανικού κράτους και της γερμανικής κοινωνίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κριτική των εγκλημάτων πολέμου του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων είναι τόσο δύσκολη στη Γερμανία σήμερα.

Τα μέσα ενημέρωσης που ανήκουν στον ισχυρό εκδοτικό οίκο Axel Springer, όπως η BILD και η WELT, καθώς και μεγάλα τμήματα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, έχουν παράσχει εντελώς μονόπλευρη, φιλοϊσραηλινή ενημέρωση. Τα δημοσιογραφικά πρότυπα παραβιάζονται συχνά όταν πρόκειται για ρεπορτάζ σχετικά με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, μόνο το 32% των Γερμανών είναι υπέρ της συνέχισης της προμήθειας όπλων στο Ισραήλ. Το 51% είναι κατά και το 17% είναι αναποφάσιστοι

Σημαντικοί πολιτικοί, ακαδημαϊκοί και η ισραηλινή πρεσβεία έχουν επιτεθεί δριμύτατα δημόσια σε άτομα που ασκούν κριτική στο τρόπο διεξαγωγής του πολέμου από το Ισραήλ. Ακόμη και Εβραίοι διανοούμενοι κατηγορήθηκαν ως αντισημίτες επειδή απορρίπτουν τις πολιτικές του Ισραήλ. Άνθρωποι απολύθηκαν επειδή έκαναν επικριτικές δηλώσεις για το Ισραήλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χρειάζεται πολύ θάρρος για να εκφράσει κανείς κριτική ή ακόμη και για να συμμετάσχει σε διαδηλώσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, η γερμανική κοινωνία άργησε πάρα πολύ να καταλάβει τι συμβαίνει σήμερα στη Γάζα. Ενώ, για παράδειγμα, η Διεθνής Αμνηστία είχε ήδη εκδώσει τον Δεκέμβριο του 2024 μια καλά τεκμηριωμένη έρευνα που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, στη Γερμανία θα μπορούσε κάποιος να κατηγορηθεί ως αντισημίτης απλά και μόνο επισημαίνοντας αυτά τα ευρήματα.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, το κλίμα έχει αλλάξει. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, μόνο το 32% των Γερμανών είναι υπέρ της συνέχισης της προμήθειας όπλων στο Ισραήλ. Το 51% είναι κατά και το 17% είναι αναποφάσιστοι. Στα τέλη Μαΐου, ακόμη και ο νέος συντηρητικός Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, πήρε αποστάσεις από την πολεμική συμπεριφορά του Ισραήλ, την οποία προηγουμένως είχε υποστηρίξει πλήρως (σ.σ. Πριν τη σύγκρουση με το Ιράν).

Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με το γιατί ο Μερτς παίρνει τώρα αποστάσεις από τον Νετανιάχου. Θα μπορούσε να σχετίζεται με τη μεταστροφή της κοινής γνώμης στη Γερμανία ή με την πίεση από άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως η Ισπανία και η Γαλλία.

Αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι ότι ο Μερτς έχει βάσιμους λόγους να φοβάται ότι το Διεθνές Δικαστήριο θα καταδικάσει το Ισραήλ για γενοκτονία, και τότε θα τεθεί το ζήτημα της νομικής ευθύνης για συνέργεια και υποκίνηση (σ.σ. χρησιμοποίησε νομικό όρο, ουσιαστικά φωτογραφίζει πράξεις διευκόλυνσης εγκλημάτων πολέμου) στο Ισραήλ. Η Γερμανία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων του Ισραήλ και ο σημαντικότερος πολιτικός σύμμαχος μετά τις ΗΠΑ.

Ποιον στηρίζει το DIE LINKE;

Στην Ελλάδα έχουμε την εντύπωση ότι το Die Linke έχει μια στάση υπέρ του Ισραήλ κατά τη διάρκεια της επίθεσης στη Γάζα (που θεωρούμε μια σειρά από διαφορετικά εγκλήματα πολέμου, από το Απαρτχάιντ μέχρι την εθνοκάθαρση και τη γενοκτονία).

Μπορείτε να μας παρουσιάσετε την επίσημη στάση του κόμματος, δεδομένου ότι το Ρόζα Λούξεμπουργκ είναι ένα συνδεδεμένο με το DIE LINKE ίδρυμα αφιερωμένο στην κοινωνική και πολιτική ανάλυση; Έχει αλλάξει αυτή η στάση από το 2023 έως σήμερα;

Κατά την έναρξη του σημερινού πολέμου στη Γάζα, το φθινόπωρο του 2023, το DIE LINKE στη Γερμανία δυσκολευόταν να εκφράσει με σαφήνεια τη θέση του. Το DIE LINKE είναι ένα αντιφασιστικό κόμμα. Ο αγώνας κατά του αντισημιτισμού είναι μέρος του DNA του αντιφασισμού στη Γερμανία. Ως εκ τούτου, επίσης πολλοί αριστεροί και προοδευτικοί τόσο εντός όσο και εκτός του DIE LINKE στη Γερμανία ήταν πολύ επιφυλακτικοί στο να επικρίνουν το Ισραήλ για πολλά χρόνια.

Το πρόβλημα ήταν μάλλον ότι το κόμμα δεν μιλούσε δυνατά και ξεκάθαρα για τις θέσεις του

Ταυτόχρονα, το DIE LINKE δεν υποστήριξε φυσικά ποτέ τη δεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου. Αμέσως μετά την έναρξη της επίθεσης του ισραηλινού στρατού τον Οκτώβριο του 2023, η εκτελεστική επιτροπή του κόμματος τάχθηκε υπέρ της κατάπαυσης του πυρός και του τερματισμού της επίθεσης. Το DIE LINKE στα επίσημα έγγραφα πολιτικής του ήταν πάντα υπέρ του τερματισμού της κατοχής της Δυτικής Όχθης και πολλών άλλων φιλοπαλαιστινιακών αιτημάτων.

Το πρόβλημα ήταν μάλλον ότι το κόμμα δεν μιλούσε δυνατά και ξεκάθαρα για τις θέσεις του (σ.σ. Έντιμη παραδοχή). Επίσης, ορισμένα μεμονωμένα εξέχοντα μέλη του κόμματος είχαν διαφορετική άποψη από το κόμμα και διαφωνούσαν δημοσίως με τις επίσημες θέσεις. Αυτό δημιούργησε μια κατάσταση στην οποία δεν ήταν πραγματικά ξεκάθαρη η θέση του κόμματος.

Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, υπήρξε μια διαδικασία αποσαφήνισης. Το δημόσιο πρόσωπο του κόμματος έχει επίσης αλλάξει. Στο συνέδριο του κόμματος στη Χάλε τον Οκτώβριο του 2024, υιοθετήθηκε με μεγάλη πλειοψηφία μια αναλυτική πολιτική θέση. Η θέση βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στην κατανόηση των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το DIE LINKE ζητά επίσης να εφαρμοστούν τα αιτήματα του Διεθνούς Δικαστηρίου, όπως η σύλληψη του Νετανιάχου

Περιλαμβάνει άμεση κατάπαυση του πυρός, επαρκή ανθρωπιστικό εφοδιασμό του άμαχου πληθυσμού στη Λωρίδα της Γάζας, άμεση διακοπή των παραδόσεων όπλων, διακοπή της κατοχής της Δυτικής Όχθης, της Λωρίδας της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Το Συνέδριο απαίτησε επίσης από τη γερμανική κυβέρνηση να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος εντός των συνόρων του 1967, προκειμένου να ενισχυθούν οι δυνατότητες μιας λύσης δύο κρατών και να προωθηθεί μια διαρκής ειρηνευτική διαδικασία στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Το DIE LINKE ζητά επίσης να εφαρμοστούν τα αιτήματα του Διεθνούς Δικαστηρίου, όπως η σύλληψη του Νετανιάχου.

Στο τελευταίο συνέδριο του κόμματος τον Μάιο του τρέχοντος έτους στο Κέμνιτς, το DIE LINKE επιβεβαίωσε αυτές τις θέσεις. Οι σύνεδροι ψήφισαν επιπλέον την υιοθέτηση της «Διακήρυξης της Ιερουσαλήμ» ως πλαίσιο για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι η Διακήρυξη της Ιερουσαλήμ δηλώνει σαφώς ότι ο επικριτής της πολιτικής του Ισραήλ δεν είναι απαραίτητα αντισημίτης.

Ως εκ τούτου, στέκεται σε αντίθεση με τον ορισμό της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), τον οποίο εφαρμόζει η γερμανική κυβέρνηση. Η Πρεσβεία του Ισραήλ και ο δεξιός Τύπος επιτέθηκαν έντονα στο DIE LINKE για την υιοθέτηση της Διακήρυξης της Ιερουσαλήμ, αλλά πολλοί προοδευτικοί και αριστεροί διανοούμενοι στη Γερμανία και στο εξωτερικό υποστήριξαν την κίνηση του DIE LINKE.

Εν τω μεταξύ, ορισμένες από τις φιλοϊσραηλινές φωνές, όπως ο πρώην πρόεδρος του παραρτήματος του κόμματος στο Βερολίνο, Κλάους Λέντερερ, εγκατέλειψαν το κόμμα. Στη νέα κοινοβουλευτική ομάδα της Μπούντεσταγκ υπάρχουν πολλές ειλικρινείς φιλοπαλαιστινιακές φωνές. Το κόμμα είναι τώρα επίσης πιο δυναμικά στο κίνημα διαμαρτυρίας. Μόλις πριν από λίγες ημέρες η πρόεδρος του κοινοβουλίου, Julia Glöckner, απέβαλε από τη Bundestag την βουλευτή του DIE LINKE Cansın Köktürk επειδή φορούσε μια μπλούζα με τη λέξη «Παλαιστίνη».

Το DIE LINKE ως το μοναδικό κοινοβουλευτικό κόμμα που στηρίζει τους μετανάστες στη Γερμανία

Το DIE LINKE αποτελεί τη μόνη φωνή υπέρ των μεταναστών σε αυτή Bundestag. Ποιες είναι οι προκλήσεις για το DIE LINKE και την ίδια τη Γερμανία σε ένα πλαίσιο που όλα τα άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα έχουν υιοθετήσει αντιμεταναστευτικές απόψεις;

Η Γερμανία βρίσκεται σαφώς σε μια δεξιά τροχιά εδώ και μερικά χρόνια. Το ακροδεξιό AfD συγκεντρώνει ποσοστά πολύ πάνω από 20% σε εθνικό επίπεδο, ενώ μερικές φορές προηγείται του CDU στις δημοσκοπήσεις. Το επόμενο έτος το AfD έχει πραγματικές πιθανότητες να κερδίσει την πλειοψηφία στο ομόσπονδο κρατίδιο της Σαξωνίας-Άνχαλτ.

Το AfD είναι ένα ξενοφοβικό κόμμα που υποστηρίζει την απέλαση εκατομμυρίων αλλοδαπών από τη Γερμανία. Αποκαλούν αυτή την έννοια της εθνοκάθαρσης «επαναμετανάστευση», μια φράση που έχει γίνει αρκετά δημοφιλής στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά.

Το συντηρητικό κόμμα CDU υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Μερτς έχει επίσης υιοθετήσει μια πολύ επιθετική αντιμεταναστευτική ρητορική. Ο Μερτς κέρδισε τις εκλογές με τον ισχυρισμό ότι θα σταματήσει την «παράνομη μετανάστευση» και θα στείλει πίσω στις χώρες καταγωγής τους τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο.

Μόλις αυτή την εβδομάδα, όταν ένα δικαστήριο αποφάσισε κατά του σχεδίου του να στείλει πίσω τους αιτούντες άσυλο, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να συνεχίσει τις απελάσεις τους παρά την απόφαση. Δυστυχώς, και το SPD και οι Πράσινοι τάσσονται υπέρ της αύξησης των περιορισμών στη μετανάστευση. Υποστηρίζουν το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (CEAS), το οποίο εισήγαγε η Ευρωπαϊκή Ένωση πέρυσι.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 21 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Αυτό είναι περίπου το 25% του πληθυσμού

Το DIE LINKE είναι το μόνο κοινοβουλευτικό κόμμα στη Γερμανία που τάσσεται κατά της περαιτέρω αυστηροποίησης της νομοθεσίας για το άσυλο και της προσφυγικής πολιτικής. Το DIE LINKE κατάφερε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στις εκλογές του περασμένου Φεβρουαρίου, κυρίως επειδή διεξήγαγε μια πολύ συνεπή εκστρατεία με επίκεντρο την κοινωνική δικαιοσύνη και ταξικά ζητήματα, όπως η προσιτή στέγαση και η κλιμακωτή φορολόγηση των πλουσίων.

Αλλά και το ξεκάθαρο αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό της μήνυμα προσελκύει μεγάλη υποστήριξη κυρίως από νέους ανθρώπους και κοινότητες μεταναστών. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 21 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Αυτό είναι περίπου το 25% του πληθυσμού. 12 εκατομμύρια ζουν περισσότερο από 15 χρόνια στη Γερμανία, αλλά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.

Η Αριστερά υπερασπίζεται τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα αυτού του πληθυσμού. Για παράδειγμα, το DIE LINKE θέλει να παραχωρήσει δικαίωμα ψήφου σε άτομα που ζουν πάνω από πέντε χρόνια στη Γερμανία με καθεστώς παραμονής. Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Αριστερά είναι να καταστήσει σαφές ότι τα βαθιά κοινωνικά προβλήματα της Γερμανίας δεν έχουν καμία σχέση με τους μετανάστες, αλλά με το καπιταλιστικό και νεοφιλελεύθερο σύστημα. Θέλει να καταπολεμήσει τις φυλετικές διαιρέσεις με μια κοινή ταξική πάλη.

Αυτό λειτουργεί πολύ καλά σε ορισμένους τομείς, όπως η υγειονομική περίθαλψη. Κάθε Γερμανός γνωρίζει ότι χωρίς τις μετανάστριες νοσοκόμες, το σύστημα υγείας θα κατέρρεε. Επομένως, ο κοινός αγώνας για καλύτερες συνθήκες εργασίας και ένα λειτουργικό σύστημα υγείας λειτουργεί πολύ καλά.

Γιατί τα γερμανικά κόμματα μετακινήθηκαν προς την άκρα δεξιά

Κατά την προσωπική σας άποψη, άλλα γερμανικά κόμματα ακολούθησαν μια αντιμεταναστευτική στάση ως αποτέλεσμα της επιτυχίας του AfD ή ακολούθησαν την παγκόσμια αντιμεταναστευτική τάση μετά την εκλογή του Τραμπ, την πίεση της alt right στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και τις ευρωπαϊκές χώρες που κυβερνώνται από νεοφιλελεύθερα και ακροδεξιά κόμματα;

Κατά τη γνώμη μου, η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γερμανία είναι μέρος μιας ευρωπαϊκής και ακόμη και παγκόσμιας τάσης. Με ανησυχεί περισσότερο το γεγονός ότι οι παραδοσιακές συντηρητικές και πρώην φιλελεύθερες δυνάμεις σχηματίζουν συμμαχίες με την ακροδεξιά και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και με τη φασιστική δεξιά.

Οι Ρεπουμπλικανοί υπό την ηγεσία του Τραμπ είναι το πρότυπο. Στη Γερμανία πολλοί παρατηρητές φοβούνται ότι το CDU θα μπορούσε να συνάψει στο μέλλον συμμαχία και με το AfD, ίσως πρώτα σε τοπικό επίπεδο. Τα συμφέροντα που οδηγούν σε μια τέτοια συμμαχία, ωστόσο, θα μπορούσαν να αποκλίνουν.

Στον παραδοσιακό συντηρητισμό της Γερμανίας υπήρχε πάντα ένα ρεύμα που σχημάτιζε συμμαχίες με την ακροδεξιά με βάση την ιδεολογική εγγύτητα. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στη δεκαετία του 1920, αλλά συμβαίνει και σήμερα. Πολλά ηγετικά στελέχη του AfD προέρχονται από το CDU, όπως ο Αλεξάντερ Γκάουλαντ ή η Έρικα Στάινμπαχ. Φυσικά υπάρχει και ένα στοιχείο οπορτουνισμού (σ.σ. ή καιροσκοπισμού αν προτιμάτε).

Οι συντηρητικοί είναι έτοιμοι να συνάψουν συνασπισμό με την ακροδεξιά για να κερδίσουν ή να διατηρήσουν την εξουσία, όπως φάνηκε πρόσφατα στην Αυστρία. Νομίζω ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις θέσεις μελετητών όπως ο Ίσαϊ Λάντα που επισημαίνουν τις συγγένειες του φασισμού και του οικονομικού (νεο)φιλελευθερισμού. Ο αδίστακτος αντικρατισμός του Χαβιέρ Μιλέι στην Αργεντινή είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς ο νεοφιλελευθερισμός συνδέεται με τον νεοφασισμό.

Το ερώτημα είναι υπό ποιες συνθήκες σημαντικά τμήματα των ελίτ της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας θα υποστήριζαν ακροδεξιά ή ακόμα και μια πιο ανοιχτά φασιστική επιλογή. Υποθέτω ότι θα προτιμούσαν να συνεργαστούν με την ακροδεξιά παρά να επιτρέψουν μια μετατόπιση της κοινωνίας προς τη ριζοσπαστική αριστερά. Αυτό θα μπορούσε να παρατηρηθεί στην περίπτωση της πολιτικής του Μακρόν στη Γαλλία τους τελευταίους μήνες. Οι παραδοσιακές συντηρητικές και φιλελεύθερες ελίτ σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη φαίνεται να προτιμούν την αναστολή της δημοκρατίας από την απειλή της οικονομικής και πολιτικής τους δύναμης.

Μπορεί η Αριστερά στην Ευρώπη να αντιδράσει στον ακροδεξιό κατήφορο;

Είναι το μέλλον της Ευρώπης ζοφερό, λαμβάνοντας υπόψη την άνοδο της ακροδεξιάς και των νεοφιλελεύθερων κομμάτων στην εξουσία ή παραμένετε αισιόδοξοι για ένα μικρό θαύμα της Αριστεράς;

Φοβάμαι ότι η δημοκρατία κινδυνεύει πραγματικά στην Ευρώπη. Δεν νομίζω όμως ότι θα δούμε σύντομα ξανά δικτατορικά καθεστώτα όπως οι ιστορικές Χούντες στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, ούτε νομίζω ότι υπάρχει κίνδυνος κλασικής φασιστικής διακυβέρνησης. Σίγουρα όμως βλέπουμε μια πολύ ισχυρή τάση περιορισμού του δικαιώματος στην έκφραση και άλλων δημοκρατικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στη διαμαρτυρία.

Ο αυταρχικός τρόπος με τον οποίο το γερμανικό κράτος αντιμετωπίζει το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα αυτής της τάσης. Οι νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, αποτελούν δυνητικά ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο για κάθε είδους αυταρχικό έλεγχο, αλλά και χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης, η οποία είναι σήμερα πιο αποτελεσματική από την ωμή βία.

Η αριστερά στην Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση και πρέπει να υπερασπιστεί τα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα. Με αυτόν τον τρόπο νομίζω ότι πρέπει να μάθουμε ξανά να αμφισβητούμε ριζικά το καπιταλιστικό σύστημα και να συζητάμε για μια αξιόπιστη δημοκρατική σοσιαλιστική εναλλακτική λύση. Δεν αρκεί να αγωνιζόμαστε ενάντια στις αδικίες. Σίγουρα δεν θα υπάρξουν θαύματα για την Αριστερά. Αλλά η Αριστερά έχει την ευκαιρία να ξαναγίνει πιο σημαντική για τους ανθρώπους, αν μπορέσει να αποδείξει ότι είναι σε θέση να βελτιώσει τις πολύ αμετακίνητες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας τους. Αυτή πρέπει να είναι η προτεραιότητά μας.

Η είδηση-follow up, στον απόηχο της συνέντευξης

O Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Μάικλ Ο’ Φλάχερτι, απέστειλε επιστολή προς τον υπουργό Εσωτερικών της Γερμανίας, Αλεξάντερ Ντόμπριντ.

Στην επιστολή γίνεται ιδιαίτερη μνεία στους περιορισμούς που έχει επιβάλει η γερμανική κυβέρνηση από τον Φεβρουάριο του 2025, στη χρήση της αραβικής γλώσσας και των πολιτιστικών συμβόλων στο πλαίσιο των διαμαρτυριών. κατηγόρησε τη γερμανική κυβέρνηση και την γερμανική αστυνομία για ακραία άσκηση βίας.

«Σημειώνω με ανησυχία τις αναφορές που δείχνουν ότι ο ορισμός του αντισημιτισμού που δημοσιεύεται στη Διεθνή Συμμαχία Μνήμης του Ολοκαυτώματος (IHRA) έχει ερμηνευτεί από ορισμένες γερμανικές αρχές με τρόπους, που οδηγούν στον γενικό χαρακτηρισμό της κριτικής κατά του Ισραήλ ως αντισημιτικής», δήλωσε ο Ο’Φλάχερτι.

Τα σημεία στα οποία στάθηκε ο Boris Kanzleiter στην συνέντευξή μας, επαληθεύτηκαν από τον ευρωπαίο επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.


Ο Boris Kanzleiter είναι διευθυντής του γραφείου της RLS στην Αθήνα. Εργάστηκε ως διευθυντής του γραφείου RLS στο Βελιγράδι (2009 – 2016) και ως διευθυντής του Διεθνούς Τμήματος του RLS (2016 – 2023) στο Βερολίνο. Ήταν επίσης μέλος της Διεθνούς Επιτροπής της DIE LINKE (2016 – 2023). Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Ιστορία και ειδικεύεται στη σύγχρονη ιστορία της πρώην Γιουγκοσλαβίας.